Hafif seyreden hastalıkta kısa süreli bir tedavi ile tamamen cevap alınırken,ciddi seyreden durumlarda hastayı hastaneye yatırmak ve anında ameliyat etmek gerekebilir. Amacımız,öncelikle hastayı remisyon dediğimiz iyilik haline sokmak,daha sonra bu iyilik halinin devamını sağlamak,olabilecek komplikasyonları engellemek ki,bunlardan bir tanesi kanser oluşumunu önleyebilmek,ve son olarak kabul edilebilir bir hayat kalitesi sağlamak.
Bu amaçları gerçekleştirmek için varolan ilaçlardan bir tanesi,iltihabi baskılayan ve yangıyı azaltan (antiinflamatuar) ASA grubu ilaçlar. Bu ilaçlarla çok iyi sonuçlar alınabiliyor. ASA grubu ilaçlar emniyetli ilaçlar,yangıyı gayet iyi kontrol edebiliyorlar,ağızdan alınan,fitil ve lavman formları var. Lavman şekillerini özellikle uçtaki hastalıklarda ya da distal hastalık dediğimiz sol tarafı tutan hastalıkta kullanıyoruz. Bunların uzun süre kullanılmaları gerekiyor.
Hastalık tüm bağırsağı tutuyorsa ki çoğu zaman da öyle oluyor, o zaman ağızdan ilaç vermek gerekiyor. Günde 3 gr ve üzeri dozlarda veriyoruz. Başlangıçta yoğun doz kullanıp hastalıktaki iyileşmeyi sağlayıp sonra iyileşmenin devamını temin etmeyi amaçlıyoruz. Bu hastalarda başlangıçta ilacı alıp sonra bırakmak yok,devam eden bir tedavi var. Uzun vadede ülseratif kolit ya da Crohn hastalığı olanlarda normalden daha fazla kanser riski fazla olduğunu biliyoruz. Bu ilaçların kanser gelişimini uzun vadede engellediğine dair çalışmalar var. Bu hastalıkların tedavisinde kullanılan bir başka ilaç grubu da kortizon türevi ilaçlar.
Özellikle akut ve ağır klinik tabloyla gelen hastalarda kortizonun çeşitli formlarda kullanılabilir. Hastalara lavman ya da ağızdan formlarını veriyoruz. Ateşi,karın ağrısı,ishali,genel durum bozukluğu olan hastalarda ise kortizonu damar yoluyla ya da ağızdan yüksek dozda verip giderek azaltıp iyileşme gördükten sonra kesip idame tedavisine geçiyoruz. Burada da tercihen 5 ASAya geçmek gerekiyor.
Özellikle Crohn hastalığının idame tedavisinde çok etkili olan ilaçların başında azatioprin denilen bağışıklık sistemini baskılayıcı (immünospresif) ilaçlar geliyor. Bu ilaçlar hastalığın tekrar atağa geçmemesi,nüksetmemesi açısından emniyet sağlıyor.
Ayrıca,bağışıklık sistemini yönlendiren biyolojik tedaviler bulunuyor. İnfüzyon şeklinde,damar yolundan verilerek yapılan Infliximab gibi ilaçlar,özelllikle ciddi fistülleri olan ve sürekli makattan akıntısı olan hastalarda son derce etkili bir şekilde bu fistülleri kapatıyor. En az bir,tercihen 2 sene bu tedaviye devam etmek gerekiyor.
Prof. Dr. Nurdan Tözün