Bu ovaryumlar yumurtalara sahiptir ve menstrual döngüyü kontrol eden hormonları üretir.
Ooferektomi tek başına yapılabilir fakat çoğunlukla menopoz dönemindeki kadınlarda rahmin alındığı (histerektomi) daha büyük bir operasyonun bir parçası olarak yapılır. Ooferektomide çoğunlukla fallop tüplerinin alındığı bir ameliyatla (salpingektomi) birleştirilir. Çünkü ovaryum ve fallop tüpleri kan tedariğini ortak bir şekilde paylaşmaktadır. İki yöntem birleştirildiğinde prosedür salpengo ooferektomi olarak adlandırılmaktadır.
Ooferektomide her iki yumurtalık da alındığında operasyon çift taraflı ooferektomi adını alır. Sadece bir yumurtalık alınıyorsa operasyona tek taraflı ooferektomi denilmektedir.
Neden Yapılır?
Ooferektomi şu amaçlarla uygulanabilir:
- Tubovaryan abse – fallop tüpü ve yumurtalığı da ilgilendiren iltihap dolu bir torba
- Yumurtalık kanseri
- Endometriyoz
- Kanseröz olmayan (iyi huylu) yumurtalık tümör veya kistleri
- Yüksek risk taşıyan kadınlarda yumurtalık veya göğüs kanseri riskini azaltmak
- Over torsiyonu – yumurtalığın bükülmesi
Diğer prosedürlerle birleştirilen ooferektomi
Ooferektomi, histerektomi gibi diğer cerrahi yöntemlerle birlikte gerçekleştirilebilir. Yüksek yumurtalık kanser riski taşıyan kadınlarda ooferektomi genellikle fallop tüplerinin alındığı prosedür ile birleştirilerek salpengo ooferektomi adını alır.
Riskleri Nelerdir?
Ooferektomi düşük derecede komplikasyon riski taşıyan nispeten güvenli bir prosedürdür. Olası komplikasyonlar:
- Kanama
- Enfeksiyon
- Yakındaki organların hasar alması
- Bir tümörün yırtılarak olası kanser hücrelerinin vücuda yayılması
- Menopoz öncesi kadınlarda pelvik ağrısı gibi belirti ve semptomlara yol açan yumurtalık hücrelerinin kalması (ovaryan kalıntı sendromu)
Prematüre menopoz riskleri
Henüz menopoz dönemine girmemiş kadınlar her iki yumurtalığın da alınması sonucu prematüre menopoza girerler. Bu durumlarda vücut yumurtalığın ürettiği hormonlardan yoksun kalır ve şu gibi komplikasyonlar meydana gelebilir:
- Sıcaklık basması ve vajinal kuruluk gibi menopoz belirti ve semptomları
- Depresyon veya anksiyete
- Kalp hastalığı
- Hafıza problemleri
- Azalmış seks dürtüleri
- Osteoporoz
- Prematüre ölüm
Ameliyattan sonra 50 yaşlarına kadar hormon replasman ilaçlarını düşük dozda kullanan kadınlar bu komplikasyonların meydana gelme riskini azaltabilir. Buna karşın hormon replasman ilaçlarının da kendine özgü riskleri mevcuttur. Seçeneklerinizi doktorunuzla birlikte gözden geçirin.
Nasıl Hazırlanılır?
Ooferektomiye hazırlık dahilinde yapmanız gerekebilecek şeyler:
- Ameliyattan bir gün öncesi bir solüsyon içerek bağırsakları temizlemek
- Ameliyattan bir gün önce yemek yememek ve içecekleri kısıtlamak
- Bazı ilaçları kullanmamak
- Enfeksiyonu önlemek için antibiyotik almak
- Doktorun ameliyat planını oluşturabilmesi için ultrason veya bilgisayarlı tomografi (CT) testlerine girmek
Hastanede kalış süresi için plan yapmak
Bazı kadınların ooferektomi sonrası birkaç gün boyunca hastanede kalması gerekebilir. Kalış süresi prosedürün uygulanma biçimi ve ameliyat sebebine bağlıdır. Doktorunuzdan karşılaşabileceğiniz durumlar hakkında bilgi alın.
Hastanede kalış süreci için şu eşyaları götürebilirsiniz:
- Giysi ve terlik
- Diş fırçası gibi kişisel eşyalar
- Kitap, dergi gibi vakit geçirmenizi sağlayacak şeyler
Doğurganlık açısından planlar yapın:
Çocuk sahibi olmak istiyorsanız doktorunuzla seçenekleriniz hakkında görüşün. Bazı sebeplerden dolayı sadece bir yumurtalığın alınması gerekebilir (tek taraflı ooferektomi). Diğer yumurtalık sayesinde menstrual döngüleriniz devam eder ve doğal yollardan hamile kalabilirsiniz.
Her iki yumurtalık birden alınır (çift taraflı ooferektomi) fakat rahim yerinde bırakılırsa üreme teknolojisi yardımıyla hamile kalabilirsiniz. Doktorunuzdan, seçeneklerinizi sizinle birlikte değerlendirebilecek bir doğum uzmanı için tavsiye isteyebilirsiniz.
Karşılaşabileceğiniz Durumlar
Ooferektomi sırasında
Ameliyat için anestestik verilir. Bu sebeple bilinciniz ameliyat boyunc yerinde olmaz. Ooferektomi iki şekilde gerçekleştirilebilir:
- Sadece büyük bir insizyonla yapılan ameliyat. Geleneksel (açık) ooferektomi sırasında cerrah yumurtalıklara ulaşmak için karın bölgesinde insizyon meydana getirir. Her bir yumurtalığı doku ve kan damarlarından ayırır ve çıkarır.
- Multipl küçük insizyonlarla yapılan ameliyat. Laparoskopik ameliyatta karın bölgesine 3 veya 4 tane küçük insizyon atılır. Cerrah insizyonlardan biri yoluyla küçük bir kamera, diğerleri vasıtasıyla da diğer cerrahi aletleri yerleştirir. Kamera, doktorun operasyon odasında cerrahi aletleri yönlendirirken rehber olarak kullandığı monitöre video yayını yapar. Her bir yumurtalık kan damarları ve dokulardan ayrılır ve bir keseye konur. Bu kese karın bölgesindeki küçük insizyonlardan biri yoluyla elde edilir.
Laparoskopik ooferektomide bazı durumlarda robotik yardım alınabilir. Robotik ameliyat sırasında cerrah 3-D bir monitörden izler ve cerrahi aletlerin daha iyi hareket ettirilmesini sağlayan el kontrollerini kullanır.
Yapılacak ameliyat türü durumunuza bağlıdır. Laparoskopik veya robotik ooferektomide genellikle daha hızlı iyileşme, daha az ağrı ve daha kısa hastanede yatış süresi görülür. Fakat herkes için uygun değildir ve bazı durumlarda laparoskopik olarak başlayan ameliyatın operasyon sırasında açık prosedüre dönüştürülmesi gerekir.
Ooferektomi sonrasında
- Anestezinin etkisi geçerken istirahat odasında kalmak
- Prosedüre bağlı olarak birkaç saat veya gün geçirebileceğiniz bir hastane odasına taşınmak
- İyileşme sürecini hızlandırmak için ayağa kalkar kalkmaz etrafta dolaşıp yürümek
Sonuçlar
Normal aktivitelerinize dönüş süresi durumunuza, ameliyat sebebine ve nasıl gerçekleştirildiğine bağlıdır. Ooferektomi ameliyatı geçiren kadınların hemen hemen hepsi 6 haftaya kadar tamamen iyileşmektedir. Laparoskopik veya robotik ameliyat geçiren kadınlar yaklaşık 2 hafta içerisinde tamamen iyileşir. Cerrahınızla egzersiz, araba kullanma, cinsel ilişki kısıtlamaları ve toplam aktivite seviyesi hakkında görüşün.
Sağlık Editörü