Testisin kızarık,şiş ve ağrılı halleri acil bir durum olduğunu işaret eder. Bu belirtilerden biri ya da birkaçı görüldüğünde önemsenmeli ve aksi kanıtlanana dek acil operasyon gerektiren bir patoloji olarak kabul edilmelidir. En kısa sürede(saatler hatta dakikalar içinde) hekime başvurulması gerekli olup,tanı ve tedavisi ivedilikle yapılmalıdır.
a. Testis Dönmesi(Testis torsiyonu):Testisin damar,sinir ve sperm yolundan ibaret olan uzantılarının etrafında dönmesi(360-720derece ya da daha fazla burulması) sonucu oluşur. Karın alt kısımlarında ve kasığa yayılan ağrı,bulantı ve kusma da tabloya eşlik edebilir. Bir çok hastada bu durumun bir darbe(travma) öyküsüne sahip olduğu unutulmamalıdır. Testisin torbada bulunmadığı durumlarda da birlikte karın alt bölgesinde ya da kasıkta ağrı inmemiş testiste bir acil duruma işaret edebilir.
b. Testis ve Torbalarla İlgili Diğer Acil Durumlar:Bu belirtiler ayrıca testisin aşağıda belirtilen bir çok başka hastalığında da görülebilmektedir. Konunun aydınlatılması için bir uzmanın desteği gerekir.
•Testisin ve/veya üzerinde bulunan sperm keseciklerinin(epididim) iltihaplanması,
•Testis üzerinde bulunan ve apendiks testis denilen küçük uzantıların torsiyonu(dönmesi),
•Torbada sonradan oluşan su birikmeleri(akut hidrosel),
•Nedeni bilinmeyen ancak allerji olduğu düşünülen torba şişmeleri(idiopatik skrotal ödem),
•Bir darbe sonrası gelişebilecek kanamalar(travmatik hematom),
•Testis urları(tümör),
•Başka bazı hastalıkların testis ve torbalara yansıyan belirtileri,aynı tarafta fıtığı olan hastada patlamış(perfore) apandisit ve torbada apse.
Tanıda doppler ultrasonografi eğer acilen yapılabiliyorsa çok yardımcıdır. Özellikle deneyimli ellerde testisteki kan akımı değerlendirilerek torsiyon-enfeksiyon ayırımı yapılabilir. Acil testis sintigrafisi tanı için kullanılabilir.
Testis Torsiyonunda Tedavi: İlk 6-8 saatte operasyon büyük oranda(% 85-97) testisi kurtarabilmektedir. Elbette süre ile birlikte torsiyonun derecesi de hasarlanmada belirleyici etkendir. 24 saatten uzun öyküsü olanlarda testis canlılığı % 10’un altındadır. Torsiyon düzeltilir,kanlanma mevcut ise testis uygun konumda torbaya tespit edilerek(sabitlenerek) bırakılır. Şüphe varsa biopsi(parça) alınabilir,ancak açık doku ölümü varsa testis ve uzantıları çıkarılır. Benzer anatomik özellik nedeniyle torsiyon riski taşıdığı için karşı tarafa da,aynı seansta yumurta sabitleme işlemi(tespit) uygulanmalıdır.
Sağlık Editörü