Birkaç yıldır diyabetli çocuk ve gençlere uygulanan tedaviler arasında insülin pompası da yer almaktadır. İnsülin pompa tedavisinin esası taşınabilir bir elektromekanik pompa aracılığıyla deri altına sürekli insülin vermeye dayanmaktadır.
- Insülin pompaları cep telefonu büyüklüğünde ve bele takılabilen aletler olup pompanın haznesine bir kartuş içinde kısa veya hızlı etkili insülin analogları konmaktadır.
- Pompaya bağlanan bir kateter (ucunda silikon iğne olan ince bir hortum) karın derisine yerleştirilmekte,bu kateter 3 günde bir değiştirilmektedir.
- İnsülini pompa ile vermek enjektör veya kalemle vermeye göre biraz daha fizyolojik (pankreasa benzer) bir şekilde insülin vermeyi mümkün kılmaktadır.
- Pompa tedavisinde günlük insülin dozunun yarısı 24 saate bölünerek sürekli bazal insülin verilmekte geri kalan kısmı ise öğün önceleri pompaya kumanda edilerek (pompanın tuşuna basılarak istediğimiz miktarda) hızlı olarak verilmektedir. Bu şekilde pankreasın verdiğine daha yakın bir şekilde insülin vermek mümkün olmaktadır.
- Ancak pompa suni pankreas (kan şekerini ölçen ve buna göre insülim veren bir alet) değildir.Pompa yalnızca daha fizyolojik biçimde insülin vermeye yaramaktadır.
- Pompa kullanan çocukların günde 4-6 kez kan şekeri ölçmeye devam etmeleri ve buna göre öğün öncesi ve gerekirse bazal insülin verilme hızını ayarlamaya devam etmeleri gereklidir.
- Pompa kullanan hastaların HbA1c’lerinde hafif bir düzelme olduğu (ortalama % 0.5),ama esas önemlisi kan şekeri düşüklüğü sıklığında % 50-80 azalma olduğu bilinmektedir.
- Pompa tedavisinin aile ve çocuklardan daha fazla katkı ve çaba istediği unutulmamalıdır. Ancak gerekleri yerine getirildiğinde hastaların yaşam kalitesine önemli katkısı olan ve özellikle beslenme zamanlaması yönünden önemli kolaylıklar getiren bir tedavi yöntemidir.
- Pompa iyi eğitimli ve motivasyonu yüksek aile ve çocuklarda oldukça iyi bir diyabet kontrolü sağlamaktadır.
- Hastaların Pompa tedavisi başlamadan önce çoklu doz insülin tedavisi uygulaması ve günde 4 kez kan şekeri bakması,insülin dozlarını ayarlayabilme ve besinlerdeki karbonhidrat miktarını sayabilme yeteneği kazanması gereklidir.
- Hastalara bu eğitimi verdikten sonra ortalama 3 günlük bir süreyle hastaneye yatırıp hem pompayı kullanmayı öğretmekte hem de pompa ayarlarını belirlemekteyiz.
- Suni pankreasa yakın (akıllı pompa:hem kan şekerini ölçen hem de buna göre uygun miktarda insülin dozu seçimi sağlayan cihaz) yaklaşık 2 yıldır hastaların hizmetine sunulmaktadır.
- Bu cihazların avantajı ise Kan şekeri düştüğünde insülin salımını durdurur ve aynı zamanda alarm ve uyarı veriyor
- Tam kapalı sistem yani suni Pankreas ise (İnsülin dozu otomatik ayarlayan,Kan şekeri sürekli ölçen ve aynı zamanda hipoglisemi de Şeker veren sistem) henüz mevcut değildir. Ancak çalışmalar devam etmektedir.
Dr. Yaser Süleymanoğlu