Abartmaya, sizi duymuyormuş gibi yapmaya ya da hiçbir şey yokken ağlamaya başlarlar. Bebekler gibi ağlayıp mırıldanırlar. Peki neden? Bu tarz davranışların aslında çok basit açıklamaları vardır:
Yalan söylemek
Yalanlar, küçükten (evet, yatağımı topladım) büyüğe doğru değişebilir (hayır, kız kardeşime vurmadım). Ancak duyduklarınızın doğruluktan çok uzak olduğunu bilirsiniz.
Neden böyle davranırlar: The Big Book of Parenting Solutions kitabının yazarı Michele Borba: “Cezalandırılmaktan korktukları için, önceden yalan söyleyip cezadan kurtuldukları için ve tekrar kurtulabileceklerini düşündüklerinden, ya da sizi üzmek istemedikleri için böyle yaparlar.”
Sataşmak
Bu, zorbalık olarak değil; arkadaşlar, yaşıtlar ya da aile üyeleri arasında takılmak, şakalaşmak olarak da nitelendirilebilir.
Neden böyle davranırlar: Exeter’da bir klinikte psikolog olan Dawn Huebner çocuklar için eğlenceli olduğunu ve muziplik yapan çocuğun kendini güçlü hissetmesinden kaynaklandığını söylüyor.
Bu konuda ne yapmalı: Çocuğunuzun çok ileriye gittiğini ve başkalarının hislerine karşı duyarlı olmayı anlamasına yardımcı olun. Çocuğunuz muziplikten hoşlanmayan birisine muziplik yaparsa, çocuğunuzu bir köşeye çekip yaptığı davranışın diğer insanlara nasıl hissettirdiğini sorun. Diğer çocukların tepkilerine ve yüz ifadelerine bakmasını sağlayarak çocuğunuzun daha duyarlı olmasını sağlayabilirsiniz.
Eğer çocuğunuz çok ileriye gidiyorsa, çocukların güvenliği için olaya müdahale etmeniz gerekir. Sonrasında çocukları yanınıza çağırarak ne olduğu ve bir daha olmasını nasıl önleyeceğiniz hakkında konuşabilirsiniz.
Kaba Şakalar Yapmak
Neden böyle davranırlar: Huebner’a göre gülmek, daha güçlü hissetmek ve ilginizi çekmek için böyle davranırlar.
Bu konuda ne yapmalı: Çocuklarınıza ne zaman ve çok ileriye gitmeden nasıl şakalaşabileceklerini anlatın. Şaka iyi niyetle mi yoksa kötü niyetle mi yapılmıştı? Yapılan şaka insanları güldürdü mü yoksa rahatsız mı etti? Çocuğunuz aradaki farklılıkları algılayabilir mi? Borba: “Çocukların espri anlayışı bazen sonuçları görebilme yetilerinden daha güçlüdür. Bu nedenle, karşısındaki insanın gülmediğini göstererek çocuğunuza yardımcı olmanız gerekebilir.”
Dramatik davranma
Neden böyle davranırlar: İlgi çekmek için ya da duygularını nasıl kontrol edeceklerini öğrenmeye devam ettikleri için bu davranışı sergilerler. Bazı çocuklar rol yapıyor olabilir. Huebner’a göre; diğer çocuklar ise gerçekten daha derinden hissederler. Bu esnada da çok kırılgan olurlar.
Bu konuda ne yapmalı: İlgi göstererek çocuğunuzu ödüllendirmeyin. Bunun yerine kızgınlık, kıskançlık, hayal kırıklığı gibi duyguları nasıl kontrol edebileceklerini öğretin. Empati kurun. Olayı gözünde çok fazla büyütmemesini söylemek yerine, ona ne kadar zor bir durumda olduğunu anladığınızı ve ne kadar hayal kırıklığına uğradığını bildiğinizi söyleyin.
Çocuksu Davranışlar
Neden böyle davranırlar: İlgi çekmek ya da gerçek yaşlarının gerektirdiği beklentilerden kaçınmak için bu yola başvururlar. Huebner: “Çocuklar bir talep veya belli bir görevin altında ezilmiş hissederse bebek gibi konuşmaya veya yapamıyorum demeye başlayabilirler”. Borba’ya göre, bazı çocuklar büyük bir değişiklik veya travma yüzünden de bu şekilde davranabilirler.
Bu konuda ne yapmalı: Huebner “normal” ses tonunda konuşmasını rica etmeniz gerektiğini söylüyor. Bu genellikle bir geçiş aşamasıdır, bu nedenle çok fazla ilgi göstermeyin.
Sizi Göz Ardı Etme
Neden böyle davranırlar: Yaptıkları şeye çok fazla dalmış olabilirler ve bu yüzden gerçekten sizi duymuyor olabilirler veya sizi bilinçli bir şekilde duymazdan gelebilirler. Bu durumun nedeni sadece söylediklerinizi sevmemeleri olmayabilir. Belki de çok fazla konuştuğunuzu düşünüyorlardır. Borba: “Tekrar tekrar birçok komut verdiğimizde bazı çocuklar daha az duyar hale gelebilir.”
Bu konuda ne yapmalı: Konuşmaya başlamadan önce ilgilerini çekin. Huebner: “Çocuğunuzun yanına gidin, omzuna dokunun, böylece ilgisini yakalamış olursunuz”. Daha sonra konuşmanızı bitirdiğinizde, çocuğunuzdan söylediklerinizi tekrarlamasını isteyin. Daha az, fakat daha stratejik konuşmak size kulak asmalarına yardımcı olabilir.
Sözünü Kesme
Neden böyle davranırlar: Henüz karşılıklı konuşma sırasındaki doğru ipuçlarını ve konuşma sırasını nasıl bekleyeceklerini bilmiyor olabilirler. Hatta Borba’ya göre bu durumun kendilerine avantaj sağladığını sanıyor olabilirler.
Bu konuda ne yapmalı: Karşısındaki kişi konuşurken, lafına başlamadan önce diğer kişinin duraksaması veya sözünü bitirmesi gerektiğini açıklayın. Huebner: “Çocuklar, karşısındaki kişinin lafını bitirdiğinden emin değilse Afedersiniz diyerek söz hakkı verilmesini bekleyebilirler. Ayrıca, çocuğunuzun en güçlü rol modeli siz olduğunuz için başka insanların sözünü kesmemeye dikkat edin”.
Bugün “Hiçbir Şey Olmadı” Demek
Neden böyle davranırlar: Çocuklar neyin konuşulmaya değer bir konu olduğunu bilmeyebilir veya zamanlama ters olabilir. Huebner’a göre çocuklar bazen konuşmaya başlamadan önce rahatlamaya veya yeniden enerji toplamaya ihtiyaç duyabilir.
Bu konuda ne yapmalı: Doğru zamanda merak uyandıran sorular sorun. Çocuğunuzun ne zaman en çok konuşkan olduğuna dikkat edin. Okuldan sonra mı? Yoksa daha sonra mı? Uygun anlarda “sanat dersinde ne yaptın?” veya “bugün seni gururlandırmış olan bir şey söyle” gibi spesifik sorular sorun. Çok belirsiz olan veya evet-hayır cevabına yol açan sorulardan kaçının.
Ağırdan Almak
Neden böyle davranırlar: Zor veya hoşlarına gitmeyen bir görevden kaçınıyorlardır. Veya daha eğlenceli bir şeyle ilgileniyor olabilirler ya da gerçekten bir görev için ne kadar zaman gerektiğini fark etmiyorlardır.
Bu konuda ne yapmalı: Ertelemekten vazgeçiren rutinler belirleyin: Kahvaltıdan önce giyinme, oyun saatinden önce ev ödevlerini yapma, uyku saati okumasından önce oyuncakları toplama, vs. gibi.
Sağlık Editörü
