Bebeklerde göz ve görme gelişimi ilk 6 ay içinde çok hızlı seyrediyor. Görme gelişimini engelleyen bir bozukluk saptanırsa bu dönemde tedaviye çok daha hızlı yanıt alınabiliyor. En sık görülen sorunlar ise;göz bozukluğuna bağlı göz tembellikleri ve kaymalar. Göz tembelliği genellikle tek gözde olduğundan çok sık gözden kaçabiliyor.
Kayma ise küçük açılı ya da sadece belli bakış pozisyonlarında olduğunda aile tarafından fark edilemiyor ve kaymanın olduğu tarafta göz tembelliğine neden olabiliyor. Bunların dışında doğumsal katarakt,göz tansiyonu,gözyaşı kanal tıkanıklıkları gibi bozukluklar da muayenede tespit edilerek başarıyla tedavi edilebiliyor.
Muayene nasıl yapılıyor?
Göz muayenesinde,konusunda deneyimli bir uzman,bebeğin görme kapasitesini özel bir düzenekle ölçüyor,kayma muayenesini yapar,damla damlatarak göz numaralarını ölçüyor ve gözün arkasındaki damar tabakanın görüldüğü göz dibi muayenesini yapıyor. Bebekler göz muayenesine 6 aylık olduklarında genellikle çok iyi uyum sağlıyorlar. 1-3 yaş arası muayene için en zor dönem olmakla birlikte gene de yapılabiliyor. Ancak ideal olanı muayenenin bebeğin en uyumlu olduğu ve gözün fiksasyon refleksinin çok güçlü olduğu dönemde,yani 6 aylıkken yapılması. Bir sonraki göz muayenesinin zamanlaması,bu muayenedeki bulgulara göre planlanıyor.
Çocukların göz sağlığı ile ilgili genel geçer yanılgılar ve tıbbi gerçekler;
• “Bebeğim yerdeki en küçük cismi bile bulabiliyor”
Acaba bebeğin her iki gözü için de bu geçerli mi? Gözlerinden birisi daha az görüyor da olsa bebek sağlam gözü ile gerek yakını gerekse uzağı çok net görebilir.
•“Bebeğimin gözünün ara sıra kayması normal,büyüyünce geçer”
Oysa ki bebeklerde kaymayı sadece ilk 3 ay için normal kabul edebilir. 3 aylık olmuş bir bebekte hala göz kayması oluyorsa bebeğin en kısa zamanda bir göz hekimine gitmesi gerekiyor.
•“Çocuğum okuma yazma bilmiyor,bu durumda göz muayenesi yapmak da mümkün olmayacak…”
Göz muayenesinin sağlıklı yapılabilmesi için çocuğun harfleri bilmesi gerekmiyor. Her yaş muayenesi için doktorlar özel yöntemler uyguluyor ve 3 aylık bir bebeğin bile görmesi ölçebiliyor.
•“Çocuğumun ilk rutin göz muayenesini okula başlamadan yaptırmalıyım”
İlkokul çağına gelmiş bir çocukta,çoğu göz bozukluklarının tedavisi için gecikilmiş olunuyor. Örneğin göz tembelliği olan bir çocuğun 6 aylıkken muayene edilerek tedaviye başlanması ile birkaç ayda çözümlenebilen sorun,aynı çocuk 6 yaşında muayene edilerek tedavi edilmeye başlanırsa yıllarca sürüyor.
Ne zaman göz muayenesi?
Ailede doğumsal bir göz hastalığı olması durumunda ya da bebeğin gözbebeğinde beyazlık ya da gözün renkli kısmının normalden büyük görünmesi,düşük doğum tartısı gibi bir durum varsa bebeklerin ilk göz muayenesi doğumdan sonraki ilk bir ay içinde yapılmalı. Herhangi bir risk faktörünün olmadığı durumlarda ise bebeğin göz muayenesinin 6 aylıkken yapılması ideal.
Prof. Dr. Nazan Erda