Bireyler arası iletişimde cinsellik,kişinin karşı cinse yaklaşması ve bu yakınlaşmanın neticesinde duygusal ve bedensel aktivasyonlar neticesi doyuma ulaşma şeklinde tanımlanabilir. Bireyin cinselliği sadece bedensel gelişimi ile ilgili olmayıp aynı zamanda duygusal ve zihinsel gelişimiyle de yakından alakalıdır. Dolayısıyla kişinin duygusunu,zekasını ayrıca bunların sonucunda davranışınım olumlu yönde kullanması söz konusudur.
Duygusallık
Kendimize çevremize özellikle diğer insanlara hissetiğimiz duygusal durumdur. Bu olumlu veya olumsuz olabilir. Olumlu duygulanım çevremizle olan bağı güçlendirir,sosyal pozisyonumuzu belirler. Zeka ise düşünmeyi yorum yapmayı olaylar gelişmeler arasında bağlantı kurmayı uygun tercih yapmayı sağlar . Dolayısıyla olumlu duygulanım ve zekanın birlikte bulunması insanı diğer canlılardan ayıran önemli bir özelliktir..
Cinsel Eğitim
Genel anlamda cinsel eğitim ergen bireyin sosyal bedensel zihinsel ve cinsel gelişimini takip etmektir.Bu anlamda bireyin yaşadığı çevrenin bu bağlamda kültürel etmenlerin etkisinden mutlak söz etmek gerekir. Çünkü bir çok kültürde cinsellik hala bir tabudur.Dokunulması araştırılması ve hatta bilgi transferi utanılacak bir kavramdır.. Dolayısıyla genel anlamda cinsel eğitim:Ergenin bedensel duygusal sosyal,zihinsel ve cinsel gelişmelerini takip etmek,kız ve erkek rollerini kabul etmesine kendi cinsinin özellikleri ve karşı cinsin özelliklerini bir arada kompoze ederek bütünleştirerek bir bütün içerisinde yaşanmasına yardımcı olmak amacıyla yapılan çalışmaların bilgilendirmelerin bu konuda farkına vardırma çalışmalarının tümüdür.. Cinselliğin bir çok toplumda tabu olması eğitim sürecindeki tüm elemanların karşılıklı güven samimiyet duyguları içerisinde olmasını gerektirir
Cinsel Gelişimde Çevre Önemli Faktör
Ergenin çevresinin,özellikle ilk basamakta en önemli faktör olan ailesinin etkinliği son derece önemlidir..Ailenin göstereceği duyarlılık da çocukların dolayısıyla ergenin cinsel gelişiminde önemli bir parametredir .Öncelikle anne ve babanın vereceği ilk eğitimin hem sıcak aile yuvasında olması birinci elden olması ve samimi bir ortamda olması nedeniyle çok mühim olduğu gerçeği inkar edilemez..
Cinsel eğitim erken yaşlardan başlayan ergenliği de içine alan bir eğitim sürecidir..Çağımızda özellikle iletişim araçlarının çok hızlı bir şekilde çeşitlilik ve konfor kazanmasıyla birlikte ergenlik çağından çok önce aileler,bireyin çok fazla ve çok çeşitli sorularına muhatap olmaktadırlar..Ergenlikte vücudun şekillenmesi değişmesi bu soruları daha da arttırmaktadır.
Ergenlikteki Bazı Değişiklikler
- Beden ölçülerinin değişmesi
- Boy uzaması:(Çevre şartları elverişli ise çocuk kalıtımla getirdiklerini aşabilir.)
- Ağırlık artması:(Bir şişmanlık dönemidir. Kalça,bacak,karın,boyun ve yanaklar yağ toplama bölgesidir. Ergenlik sonunda boy uzadıkça ve cinsel olgunluk tamamlandıkça şişmanlık kaybolur. Nedeni ise hormonların düzene girmemiş olması,iştahın artması ve düzensiz yemedir. Dönem sonunda %50’si incelebilir.
- Beden oranlarındaki değişiklikler:Bedenin bütün bölümlerinde büyüme hızı aynı olmadığından oransız bir görüntü ortaya çıkar.Burun,eller,ayaklar,kollar ve bacaklar öncelikle büyürler. Orantısız büyüme sakarlıkları da beraberinde getirir.
Her İki Cinsiyette Değişen Cinsel Özellikler
Her iki cinste de ter bezlerinin büyümesi ile terleme artışı bütün vücutta olmakla birlikte özellikle koltuk altında ve kasıklarda artar. Derideki yağ bezlerinin fazla çalışmasıyla cilt altında yağ birikimi olur ve özellikle yüzde sivilceler oluşur. Ses telleri değişime uğrayarak özellikle erkeklerde akortsuz bir ses oluşur. Koltuk altı ve genital bölgelerde kıllanma başlar.
Erkeklerde kas ve kemik kütlesi artarken kızlarda kalçalar genişler ve yağ depolanır. Her iki cinste de kaslar gelişir.Erkeklerde göğüs düğümcükleri (meme bezlerindeki geçici büyüme,gırtlakta kıkırdaklaşma) oluşur. Kızlarda memeler gelişmeye başlar.
Erkeklerde Değişen Cinsel Özellikler
Erkeklerde testosteron hormonunun salgılanmasıyla penis ve testisler büyür ve testisler olgunlaşır. Sperm üretimi başlar. Erkek üreme organları gerekli olgunluğa ulaştıktan sonra gece boşalmaları (ıslak rüyalar) başlar. Cinsel rüyalar,sıkı giysiler,çok örtünmek,kabızlık,idrar torbasındaki fazlalık nedeni ile olur. Ebeveyn tarafından çocuk bu konuda bilgilendirilerek suçluluk duygusu ve panik engellenmelidir.
Kızlarda Değişen Cinsel Özellikler
Kızlarda ise overler salgıladığı hormonlarla (östrojen) vajina,rahim ve yumurtalık olgunlaşır. Adetleri başlatır ve ek cinsiyet özelliklerini düzenler. İlk ay halinden sonra bir yıl hatta bazen daha uzun bir süre düzensizlikler görülebilir. Erken olgunluğa girenlerde bu dönem uzunca olursa da,geç olgunlaşanlarda oldukça kısadır. İlk ay hallerinde baş ağrıları,sırt ağrıları,kramplar,karın ağrıları,vb. bedensel şikayetler görülebilir. Bunların etkisiyle kızlar yorgun,huzursuz,sinirli,psikolojik bir çöküntü içinde olabilirler. Ay halleri normale girdikçe bu sorunlar da kaybolur.
Aile Cinsellik Konusunda Yardıma Açık Olmalı
Cinsel iletişim ailede başlayıp okulda devam eder..Şüphesiz ki her ailenin hedefi çocuklarını her alanda sağlıklı yetiştirmek daha sonraki yaşamında kendisi ve çevresi ile barışık başarılı ve mutlu yaşamasını sağlamaktır.Yaşamın devamında ise kuracakları kendi aile yaşamlarında bu dengenin ve mutluluğun devamını sağlamaktır..
Ergenin kişilik yapılanmasında temel teşkil edecek özelliklerin çoğu aile yapısından ve düzeninden kaynaklanır..Ergene bilgi verilirken ailenin yapısı bu yapıyı etkileyen kültürel etmenler asla göz ardı edilmemelidir. Zira bu arada kaş yapılırken göz çıkartılabilir..Elbette her ailenin çok açık yeterli,bilgili olması beklenemez..Önemli olan yardıma hazır bir iletişim ağını oluşturabilmektir. Bu da iletişimin sağlıklılığıyla mümkündür. Bu iletişimde sevginin rolü hiçbir zaman unutulmamalıdır..
Ergen Psikolojisi
Serbest ve açık aile ortamında yetişen çocukların cinsel gelişim sürecinde sorun yaşamadıkları veya çok az yaşadıkları bilinen bir gerçektir..Merak ettikleri soruları rahat sorabilip ve sabırlı aile bireylerinden gayet rahat cevap alabildikleri görülmektedir. Bu arada toplumu sık sık işgal cinsel konuları içeren mitlere ( yanlış duyum) karşı çok daha sabırlı ve soğukkanlı cevap aranmalıdır..Zira bu tip yanlış anlaşılmalara ve bunların etkilerine toplumda sıkça rastlanılmaktadır..Cinsel gelişim süreci ile yine bu dönemde görülebilecek olan ruhsal değişiklikler zaman zaman iç içe görülmektedir. Aile yardımında daha doğrusu aile içi iletişimde bu değişikliklerin çok iyi bilinmesi gereklidir . Ergen psikolojisi kaba hatlarıyla şöyle açıklanabilir..Ergende sıklıkla yalnızlık psikolojisinin yaygın olarakgörülebildiği sık sık küsüp evini terk ettiği,yine çalışma isteksizliğinin görüldüğü,ahenksiz,uygunsuz duygulanımlara sık sık rastlandığı bilnen bir gerçektir.Ergen birey adeta potansiyel huzursuz ve can sıkıntısı yaşayan bir bireydir..Otoriteye karşı direnç ve bunun neticesinde toplumsal zıtlık da sık sık görülebilir. Ergen birey duygusal açıdan çok renklidir. Sinirlilik durgunluk neşelilik neşesizlik çok kısa aralıklarla adeta aynı anda görünebilir.
Şüphesiz böyle bir kişilik modeliyle iletişim kurmak oldukça zordur.Ama aile ve okulun birlikte takınacakları ortak tavır bireyin gerek cinsel iletişim gerekse ruh sağlığı açısından çok önemlidir.. Geleceğimizin teminatı çocuklarımızla sağlıklı ilişkiler kurmanız dileğiyle…
Çocuklarda Cinsel Gelişim
Dr. Bekir Tasalı