Fetal ultrason sayesinde sağlık uzmanı bebeğin gelişimini, büyümesini değerlendirir ve hamileliğin gidişatını belirleyebilir. Aynı zamanda fetal ultrason testi doğumdan aylar önce bebeğin profilini çıkarma şansı sağlar. Bazı durumlarda fetal ultrason olası problemleri teşhis etmek veya bir teşhisi onaylamak amacıyla yapılır.
Prosedür genellikle birinci trimester döneminde hamileliği onaylamak ve tarihini belirlemek için; ikinci trimester döneminde -18 ve 20. hafta arası- anatomik detayların belirgin hale gelmesiyle yapılır. Bebeğinizin sağlığının daha yakından gözlemlenmesi gerekiyorsa hamilelik boyunca ultrason tekrarlanabilir.
Neden yapılır
Fetal ultrason hamileliğin herhangi bir anında uygulanabilir. Doktor şu amaçlarla fetal ultrason testini gerçekleştirebilir:
- Hamileliği ve lokasyonunu doğrulamak. Bazı embriyolar rahim yerine fallop tüplerinde gelişir. Fetal ultrason ile doktor tübal (ektopik) hamileliği tespit edebilir.
- Bebeğin gestasyonel yaşını belirlemek. Bebeğin yaşı sayesinde doktor doğum zamanını belirleyebilir ve hamilelik boyunca gerçekleşecek önemli olayları takip edebilir.
- Bebek sayısını doğrulamak. Doktor, multipl gebelikten şüpheleniyorsa ultrason sayesinde bebek sayısını belirleyebilir.
- Bebeğin büyümesini değerlendirmek. Doktor, ultrasonu bebeğin normal bir hızda büyüme durumunu değerlendirmek için kullanabilir. Ultrason sayesinde bebeğin hareket, solunum ve kalp atış hızı durumları da gözlemlenir.
- Plasenta ve amniyotik sıvı seviyelerini incelemek. Plasenta bebeğe hayati besleyiciler ve kanın oksijen yönünden zengin olmasını sağlar. Çok fazla veya çok az amniyotik sıvı veya plasenta ile ilgili komplikasyonlar özel bakım gerektirir.
- Doğum bozukluklarını belirlemek. Doktor ultrason ile çeşitli doğum kusurlarını tespit edebilir.
- Belirti veya semptomları araştırmak. Kanama veya diğer komplikasyonlar görülüyorsa ultrason ile doktor sebebini belirleyebilir.
- Diğer doğum öncesi testlerini gerçekleştirmek. Amniyosentes veya koryon villus biyopsisi gibi belirli prenatal testlerde iğneye rehberlik etmesi için ultrason kullanılabilir.
- Doğum öncesi fetal pozisyonu belirlemek. Bebek anormal bir pozisyondaysa sezaryen gerekli olabilir.
Fetal ultrason sadece bebeğin cinsiyetine karar vermek için yapılmaz; aynı zamanda ultrason medikal sebeplerle uygulandığında meraklı aileler için bir seçenek olabilir. Benzer şekilde, fetal ultrasonun sadece video veya fotoğraf elde etmek amacıyla yapılması tavsiye edilmez.
Doktorunuz fetal ultrasonu önermiyorsa fakat muayenenin doğuracağı güvenceyi elde etmek istiyorsanız sizin ve bebeğiniz için en iyi seçeneğe birlikte karar verirken isteklerinizi dile getirin.
Riskler
Rutin fetal ultrason testleri hem anne hem bebek için güvenlidir. Araştırmacılar henüz fetal ultrasonun çocuklar üzerinde doğumdan sonraki yıllarda ters etkisine rastlamamıştır.
Buna karşın tedbirli olmak önem taşır. Sadece hatıra amacıyla ultrason testi tavsiye edilmez.
Fetal ultrason birtakım kısıtlamalara sahiptir. Tüm doğum bozukluklarını tespit edemeyebilir veya mevcut olmayan doğum bozukluğunu pozitif olarak gösterebilir.
Nasıl hazırlanılır
Ultrason türüne bağlı olarak bir miktar sıvı tüketmeniz veya fetal ultrason öncesinde idrara çıkmaktan kaçınmanız gerekebilir. Gerekli talimatlar hakkında doktorunuzdan bilgi alın.
Ayrıca uygulanma sebebi veya hamileliğin aşamasına bağlı olarak fetal ultrason vajinal veya abdominal yollarla yapılabilir. Transabdominal ultrason uygulanıyorsa karın bölgesini kolay bir şekilde açabilmek için bol kıyafetler giymeyi tercih edin.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Fetal ultrasonun iki ana çeşidi vardır:
- Transvajinal ultrason. Bu türde çubuk benzeri bir transdüser vajinaya yerleştirilir ve refleksiyonları toplaması için ses dalgaları gönderilir. En yaygın olarak erken hamilelik döneminde, rahim ve fallop tüpleri vajinaya abdominal yüzeyden daha yakın olduğunda uygulanır.
- Transabdominal ultrason. Bu ultrason türünde transdüser karın bölgesine uygulanır. Bu sayede doktor bebeğin gestasyonel yaşını, büyüme durumunu ve gelişimini değerlendirir. Muayene yaklaşık 20 dakika sürer.
Çeşitli transabdominal ultrason türleri mevcuttur. Örneğin:
- Özelleştirilmiş veya hedeflenmiş ultrason. Bu fetal ultrason türünde şüpheli problemler hedeflenir ve daha sofistike ekipmanlar kullanılır. Muayene 30 süresi 30 dakika ile birkaç saat arasında değişmektedir.
- 3-D ultrason. Bu ultrason türünde bebeğin fotoğraf kalitesinde görüntüleri elde edilir. Bazen bebeğin büyüme ve gelişiminin yanısıra yüzle ilgili anormallikler veya nöral tüp bozukluklarının tespit edilmesinde kullanılır.
- Doppler ultrasonu. Kan hücresi gibi hareket eden objelerden seken ultrason dalgalarındaki hafif değişiklikleri ölçer. Bebeğin sirkülasyonu hakkında önemli detaylar sağlayabilir.
- Fetal ekokardiyografi. Bu fetal ultrason türünde bebeğin kalbinin detaylı görüntüleri elde edilir. Konjenital kalp bozukluklarının teşhisinde veya listeden kaldırılmasında kullanılabilir.
Muayene sırasında
Transabdominal fetal ultrason sırasında muayene masasına yatarak karın bölgenizi açmanız gerekir. Doktor veya teknisyen karın bölgesine özel bir jel uygular. Bu işlem sayesinde cilt ve transdüser arasında kalan hava ortadan kaldırılır ve ses dalgalarının iletimi daha iyi hale gelir.
Doktor veya teknisyen karın bölgesinde transdüseri hareket ettirir. Kemik ve diğer dokulardan seken ses dalgaları monitörde siyah beyaz veya gri görüntülere dönüştürülür.
Doktor veya teknisyen bebeğin kafa, karın, uyluk kemiği ve diğer yapılarını ölçer. Önemli kısımları belgelemek için resimleri çıkarabilir. Resimlerin kopyaları daha sonra size verilebilir.
Bebeğin pozisyon ve gelişim aşamasına bağlı olarak yüz, el ve parmaklar veya bacak ve kolları farkedebilirsiniz. Bebeği göremiyorsanız endişeye kapılmayın. Ultrason görüntülerinin eğitim almamış bir gözlemci tarafından çözülmesi zor olabilir. Ekrandaki görüntülerin ne olduğunu teknisyene sorun.
Diğer fetal ultrason muayeneleri için prosedürler benzerdir. Fakat, transvajinal ultrason yapılıyorsa hastane önlüğü giymeniz veya bel altındaki kıyafetleri çıkarmanız istenebilir. Muayene masasına yatarak ayaklarınızı ayaklıklara koymanız gerekir. Doktor ya da teknisyen, yağlanmış bir transdüseri karın bölgesi yerine vajinaya uygular.
Muayene sonrasında
Jel veya kayganlaştırıcı kalıntılarını silebilirsiniz. Ultrason sırasında mesaneniz doluysa muayeden sonra lavaboya gidebilirsiniz.
Sonuçlar
Tipik olarak fetal ultrason bebeğin normal şekilde büyüyüp geliştiğine dair güvence sağlar. Doktor, bebeğin sağlığı hakkında daha fazla bilgiye ihtiyaç duyarsa ek testler tavsiye edebilir.
Sağlık Editörü