- Tetanoz difteri (Td) aşısı
- Influenza(grip ) aşısı
- Hepatit B(sarılık ) aşısı
- Meningokok aşısı
- Kuduz aşısı
Tetanoz ve difteri toksoid aşısı (Td)
Tetanoz hem annede hem de yenidoğanda yüksek mortaliteye sahiptir . Yılda 200.000 yenidoğanın tetanozdan öldüğü bildirilmektedir. Dünya sağlık örgütü tetanoza bağlı anne ve yenidoğan ölümlerini son yıllarda tamamen önlemeyi hedeflemektedir. Aşı,yenidoğanı tetanozdan %100 korur. Yenidoğan tetanozunu engellemek için tetanoz aşısı gebelerde rutin olarak uygulanmalıdır. Aşılanmış,ancak son 10 yıl içinde bir difteri ve tetanoz rapeli yapılmamış olan gebe kadınlara bir rapel dozu yapılmalıdır. Aşılanmamış veya kısmen aşılanmış olanların primer serileri tamamlanır. Primer aşılama 3 doz olarak yapılır (ilk 2 doz birer ay ara ile,ikinci dozdan 6-12 ay sonra üçüncü doz olmak üzere ).
Grip aşısı (influenza aşısı)
Gebelik ve loğusalık dönemlerinde geçirilen grip hastalığına bağlı ciddi yan etkiler ortaya çıkabilmektedir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ve Aşılama Uygulamaları Danışma Komitesi (ACIP),grip mevsiminde (Ekim-Mart) gebeliği 14 haftadan büyük olan tüm gebelere ve erken loğusalık dönemindeki annelere grip aşısı uygulanmasını önermektedir.
Toraks Derneği ise;grip aşısını grip geçirdiğinde ciddi komplikasyon gelişme olasılığı bulunan ve tıbbi sorunları (astım,kardiyovasküler hastalıklar,diyabet,immun yetmezlik…) olan gebeler için önermektedir. Yine 2. – 3. üç ayda grip geçirme riski olan gebelerde grip aşısı adaylarıdır. Sağlık Bakanlığı’nın gebelerde grip aşısı için önerisi ise;gebeliğin ilk 3 ayı içinde olan kadınlar (ancak doktor tarafından gerekli olduğu tespit edilirse grip aşısı olabilirler) olarak belirlenmiştir.
Hepatit B aşısı:
Taşıyıcı annelerin bebeklerine doğum esnasında hastalık bulaştırmaları mümkün. Bu nedenle hepatit B taşıyıcı annelerin bebeklerine doğar doğmaz ilk 12 saat içerisinde hepatit B aşısı ve immunglobulini uygulanmalı. Eşi hepatit B taşıyıcı olan anne adayları ayrıca,mesleki temas riski,akut enfekte hasta ile temas ya da kronik taşıyıcı ile karşılaşma ve hamileliğe kadar aşı yaptırmamışsa hamilelikte mutlaka aşılanmalıdır. Bugüne kadar bu aşı ile ilgili olarak herhangi bir teratojenik etki bildirilmemiştir . Gebelikte ve laktasyon sırasında aşılanmanın bir riski yoktur. Üç doz olarak uygulanır (0,1-2,4-6. aylarda). Anneden pasif olarak geçen antikorlar yenidoğanı korur. HBsAg pozitif olarak doğan çocuklara hepatit B iperimmünglobulini ve hepatit B aşısı yapılır (immünoproflaksi) .
Meningokok aşısı:
Meningokok aşısı gebelerde meningokokal menenjit salgınlarında önerilir (1 doz). Annede oluşan antikorlar plasenta yoluyla geçerek yenidoğanda ilk birkaç ay % 50’ye yakın koruma sağlar. Anne ve fetusta aşının herhangi bir yan etkisi gösterilmemiştir.
Kuduz aşısı:
Karşılaşma sonrası kuduz ölü virüs aşısı ile gebelere immünoprofilaksi önerilir.
Sadece gerektiginde yapılması önerilen aşılar:
- Boğmaca
- Pnömokok
- Kolera
- Sarı humma
- Hepatit A
- Polio
Hamilelikte yapılmaması gereken aşılar:
- Kızamık
- Kızamıkçık
- Kabakulak
- Suçiçegi
- BCG
Emzirme ve aşılama
Inaktive veya canlı aşıların hiçbirinin emzirmekte olan anne veya bebeği üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi yoktur.
ÖZET
- Hamilelik öncesinde bağışıklık yok ise kızamıkçık ve suçiçeği aşısı yapılmalı ve en az bir ay gebe kalınmamalıdır.
- Aşı hem anne hem de bebek için en önemli koruyucu sağlık hizmeti olduğundan gerektiğinde uygulamaktan kaçınılmamalıdır.
- Tetanoz-difteri aşısı rutin olarak,influenza ve hepatit B aşısı riskli gebelikte uygulanan güvenilir aşılardır. Hepatit B aşısı endikasyonu olan gebelerde mutlaka uygulanmalıdır.
- Gebeligin 2. ve 3. trimesterini influenza mevsiminde geçirecek olan tüm gebelere influenza aşısı yapılmalıdır.
- Kızamık,kabakulak,kızamıkçık ve suçiçegi aşıları fetus üzerine potansiyel toksik etkilerinden dolayı gebelerde kullanılmamalıdır.
- Gebelikte sadece tarama yapılmakla kalınmamalı,antijenleri negatif olan kadınlara bir kez daha gebe kalabilecekleri düşünülerek emzirme döneminde rubella ve varicella aşıları yapılmalıdır.
- Aşılar zorunlu haller dışında 2. ve 3. trimesterde uygulanmalıdır.
- Lohusalıkta aşılamanın sakıncası yoktur.
hamilelikte beslenme
Prof. Dr. İsmail Çepni