Bazı HIV testleri bağışıklık sisteminin HIV enfeksiyonuna karşı ürettiği antikorları araştırır. Diğer HIV testleri ise direkt virüsün varlığını inceler. Hızlı testler 30 dakikadan kısa bir sürede sonuçları ortaya çıkarmaktadır.
Neden yapılır
HIV testi, HIV enfeksiyonunun yavaşlatılması açısından önem taşır. Çoğu kişi HIV ile enfekte olduğunun farkına varmaz ve virüsün yayılmaması için daha az önlem alır. Erken teşhis genellikle erken ilaç tedavisi ve AIDS hastalığının yavaş ilerlemesini sağlar. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), 13-64 yaş aralığındaki herkesin HIV testine girmesini tavsiye eder. Test, doktor muayeneleri sırasında veya toplum HIV testi merkezlerinde yapılabilir. HIV testi hamile kadınlar için özellikle önemlidir çünkü hastalık bebeğe hamilelik, doğum veya emzirme yoluyla geçebilir. Hamilelik ve doğum sırasında HIV’e karşı savaşan ilaç kullanmak, virüsün bebeğe geçme riskini önemli bir oranda azaltır.
Test ne kadar sıklıkla yapılmalı?
CDC, 13-64 yaş aralığındaki kişilerin en az 1 kere HIV testine girmesini önermektedir. Yüksek enfeksiyon riski taşıyorsanız yılda 1 kere testin yapılması tavsiye edilir. Şu durumlarda HIV testini yıllık olarak ve yeni bir partnerle cinsel ilişkiye girmeden önce düşünebilirsiniz:
- Son taramadan itibaren birden fazla seks partneri veya anonim partnerle korunmasız vajinal, oral veya anal seks yapmışsanız
- Hemcinsleriyle cinsel ilişkiye girmiş bir erkekseniz
- Damar yoluyla (IV) uyuşturucu kullanıyorsanız
- Tüberküloz veya hepatit, frengi gibi cinsel yolla bulaşan hastalık (STD) teşhisi konulmuşsa
- Yukardaki kategorilerden herhangi birine giren bir kişiyle korunmasız seks yapmışsanız.
Nasıl hazırlanılır
Özel bir hazırlığa gerek yoktur. Randevu almak için doktorunuzu aramanız gerekebilir. Bazı umumi sağlık klinikleri direkt teste girme imkanı sunabilir.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
- HIV testi genellikle, kan örneğinin ve yanaktan pamuk bir çubukla alınan hücre örneğinin analiz edilerek virüse karşı antikor varlığının incelenmesiyle yapılır. İdrar örnekleri de HIV antikorları için kullanılabilir fakat sonuçlar diğer test yöntemleri kadar net olmayacaktır.
- Malesef ki bu HIV testleri enfeksiyondan hemen sonra net sonuç vermez. Çünkü vücudun virüse karşı antikor üretmesi zaman almaktadır. Çoğu kişi enfeksiyondan sonra 3-6 ay içerisinde HIV virüsüne karşı antikor üretir.
- Bu test sonucu pozitif ise -yani HIV virüsüne karşı antikor üretiyorsanız- laboratuvar teknisyenleri aynı testi verdiğiniz örnek üzerinde gerçekleştirir. Tekrar testi de pozitif ise; HIv proteinlerinin varlığını araştıran Western blot test adında bir kan testine girmeniz gerekir.
- Bu 3 testin tamamı pozitif çıkarsa HIV teşhisi konulur. Testlerinin tamamının sonucunun çıkması birkaç gün ve hafta arasında değişebilir.
Hızlı HIV testi
Birtakım hızlı testler 20 dakika kadar kısa bir süre içinde oldukça kesin bilgiler sunar. Bu testler aynı zamanda bir damar veya parmaktan alınan kan ve alt ve üst diş etlerinden alınan sıvı örneği ile virüse karşı antikor oluşumunu inceler. Oral test en az kan testi kadar hassastır ve kan alınma gereksinimini ortadan kaldırabilir. Hızlı testte pozitif bir reaksiyon onaylayıcı kan testinin yapılmasını gerektirir.
Ev HIV testi
Ev testi için, kan örneğinizi posta ile gönderirsiniz ve 3-7 iş günü içerisinde sonuçlarınızı öğrenmek için bir ücretsiz hattı ararsınız. Bu yöntemle mahremiyet ve gerçek ismini saklama hakkınız güvence altına alınır -sadece kitinizle birlikte gelen kod numarası ile tanımlanırsınız. Testi yaptırmadan önce, sonuçları bekleme sürecinde veya sonuçlarınızı aldıktan sonra bir danışmanla konuşabilirsiniz.
Erken teşhis HIV testi
Bazı testler HIV enfeksiyonunu standart HIV testlerine oranla daha erken tespit eder. Bu erken teşhis testleri enfeksiyondan sonraki ilk haftalarda oluşan virüs veya proteinlere ait genetik materyalleri değerlendirir. HIV enfeksiyonunu, vücut henüz antikor üretmeye başlamadan tespit eden testler daha pahalı ve daha az mevcut olabilir. Ayrıca, daha sonra onaylamak amacıyla standart testlerin de uygulanması gerekir çünkü yanlış pozitif veya yanlış negatif sonuçlarının meydana gelmesi muhtemeldir.
Sonuçlar
Negatif HIV test sonuçları
Bu sonuç iki anlama gelebilir: HIV’e sahip değilsiniz veya tespit edilmesi için henüz çok erken. Yakın bir zamanda HIV’e maruz kalmışsanız, vücut henüz üretmeye başlamadığı için HIV antikor sonucu negatif çıkabilir. Birkaç ay içerisinde tekrar testi veya erken teşhis testlerine başvurabilirsiniz.
Pozitif HIV test sonuçları
HIV/AIDS için çare olmamasına rağmen, tedavi geçmiş yıllara oranla çok daha iyi bir yaşam kalitesi sunmaktadır. HIV düzgün bir şekilde tedavi edilirse enfeksiyon kapmış kişiler normale yakın bir yaşam ömrü beklentisine girebilir. Erken tedavi sağlıklı kalmanızı sağlayabilir ve hastalığın başlangıcını erteleyebilir. HIV testiniz pozitif çıkarsa partnerlerinize bildirin, muhtemelen onların da durumlarının değerlendirilip tedavi görmeleri gerekecektir.
Sağlık Editörü