Uykuda solunum durması ya da yavaşlaması olarak açıklanabilen uyku apnesi vücuttaki oksijen seviyesini düşürür. Uyku apnesi kişilerde ölüme kadar gidebilecek ağır tablolar ortaya çıkarabilir. Koah ile birlikte uyku apnesi varsa vücutta düşük olan oksijen iyice düşer. Bu da hastanın uyku sırasında ölmesine neden olabilir. Uyku apnesi,uyku sırasında solunumun 10 saniyeden fazla sürmesi olarak tanımlanıyor. Uyku apnesi sırasında hastalarda çok şiddetli horlama oluyor. Uykuda oluşan her soluk durması,apne olarak adlandırılmıyor. Bunun için kişinin 10 saniyeden fazla nefessiz kalması şart. Apnenin dışında ‘hipopne’denilen ve solunumdaki akım azalması da kişilerin göğüs hastalıkları uzmanına başvurmasını gerektiriyor. Hipopnede,kişinin nefes alırken akım süresi yarı yarıya azalıyor.
Apnenin Üç Derecesi Var
Eğer uyku apnesi,saatte 5-15 arasındaysa hafif,15-30 arasındaysa orta,30’un üzerindeyse ağır uyku apnesi olarak adlandırılıyor. Sık uyanmalar,gerçek uyanma olarak görülebileceği gibi bazıları da fark edilmeyebilir. Uyku apnesi olan kişilerde ertesi gün aşırı bir yorgunluk hissi oluyor. Düzenli uyku uyunamadığı için sürekli bir yorgunluk hissi duyuluyor. Uyku apnesi ve hipopneler sırasında oksijen düşüyor,ölüme kadar gidebilecek ağır tablolar ortaya çıkabiliyor. Koah ile birlikte uyku apnesi varsa düşük olan oksijen iyice düşüyor. Hastanın uyku sırasında ölmesine neden olabiliyor.
Apne Riskini Arttıran Faktörler
- Kişinin 30 yaşın üzerinde olması,tıkayıcı apne riskini arttırmaktadır.
- Erkeklerde kadınlardan iki veya 3 kat fazla apne görülür. Eğer kişinin ailesinde uyku apnesi varsa,kendisinde de apne gelişebilir.
- Uyku apnesi siyah ırkta daha fazla görülür.
- Omurgadaki yapısal bozukluklar ve eğrilikler apne ihtimalini yükseltir.
- Yüzdeki anormallikler ve çene yapısının küçük olması,apnede risk faktörüdür. Çünkü çene arkaya doğru giderek solunum yolunu tıkayabilir.
- Menopoz kadınlarda uyku apnesi riskini artırıcı bir etkendir.
- Obezite uyku apnesine yol açmaktadır. Uyku apnesi olanların yüzde’ 70’inden fazlasında obezite görülmektedir. Boyun çevresi ne kadar genişse,apne riski o kadar yüksektir. Erkeklerde 43,kadınlarda 42 santimetrenin üzerindeyse uyku apnesi gelişebilir.
- Ağızda,burunda tıkayıcı sorunlar,burun kemiğindeki eğrilik apne nedenidir.
- Kemik deformiteleri uyku apnesine yol açabilir.
- Alkol veya ilaç kullanımı da solunum yollarının tıkanmasına neden olabilir.
- Sırt üstü yatmak ve yüksek yastıkta yatmak da apneyi arttırmaktadır.
- Sigara önemli risk faktörüdür. Nikotin kasları gevşeterek apneyi tetikler.
- Kötü uyku alışkanlıkları yani değişik zamanlarda,değişik yerlerde uyuma ve aşırı yorgunluk da apneye neden olur.
NE ZAMAN DOKTORA GİDİLMELİ?
Uyku Apnesinin En Önemli Belirtileri
Apnenin en büyük belirtisi horlamadır. Bazen kişi çok şiddetli bir ses çıkararak horladığının farkında olmaz. Aynı evde yaşadığı kişiler,eşi,yakınları rahatsız olduğu gibi alt ve üst komşular da rahatsız oluyor. Horlamanın dışında uyanma atakları,huzursuz hareketler,bacak hareketleri,nefessiz kalma hissiyle uyanma da önemli belirtiler arasında yer almaktadır. Gün esnasında sabah kalkınca baş ağrısı olması,gün içerisinde uyuklama,toplantılarda uyuklama,birisiyle konuşurken dahi uyuklama görülür. Bu durumun kişinin yakınları tarafından fark edilip mutlaka hekime yönlendirilmesi,uyku bozuklukları kliniğine başvurulması gerekir.
Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu