Meme kanseri genetik bir hastalık mı?
Evet,kalıtsal olsun veya olmasın,tüm meme kanserlerinde birden fazla genetik bozukluk (mutasyon) bulunmaktadır. Kalıtsal olan kanserlerde bu genetik bozukluklar döl hücreleriyle bebeğe geçer. Kalıtsal olmayan kanserlerde ise sonradan oluşur ancak bebeğe geçmezler.
Meme kanserinde genetik test ne işe yarar?
Kalıtsal olsun veya olmasın,meme kanseri tedavisi için yeni çıkan bazı ilaçların etkin kullanılabilmesi için HER2 / Neu denilen gendeki çoğalmanın saptanması önemlidir. Her2 veya Neu denilen gen normal her hücrede ikişer tane bulunur. Ancak bu genin yüzlerce kez çoğalması hücrenin aşırı ve kontrolsuz çoğalmasına,dolayısıyla meme kanserine neden olur. Bu şekilde olan meme kanser hücrelerini durdurabilen çok yeni ilaçlar geliştirilmiştir. Ancak bunların tedavide etkin kullanılabilmesi için Her2/ Neu miktarını saptayan genetik test şarttır. Ayrıca,tedavi sonrasında kanserin gerilediğini veya daha sonra tekrar ortaya çıkıp çıkmadığını yine bu genetik test ile saptamak mümkündür.
Meme kanserinin kalıtsal olduğu nasıl anlaşılır?
Meme kanserlerinin yaklaşık %5-10’u kalıtsaldır. Ailede 65 yaşından önce meme veya yumurtalık kanseri bulunması,aynı ailede iki veya daha fazla sayıda meme veya yumurtalık kanseri bulunması,her iki memede de kanser bulunması meme kanserinin o ailede kalıtsal olabileceğini düşündürür. Şüphelenilen kişilerde BRCA1 ve BRCA2 gen testleri ile kalıtsal meme kanseri tanısı yapılabilir.
Meme kanserinin kalıtsal olduğunu bilmek ne işe yarar?
BRCA gen mutasyonları taşıyanların %85’inde meme veya yumurtalık kanseri ortaya çıkar. Kalıtsal meme kanseri şüphelenilen aile bireylerinde erişkin yaşa geldikten sonra yapılacak BRCA gen testleri ile bireylerin daha yakından ve daha sık kontrolü ile çok erken tanı ve dolayısıyla da tedavi yapılabilir.
BRCA gen testleri kimlerde yapılmalıdır?
Meme kanseri kalıtsal olarak taşınsa bile ileri yaşlarda ortaya çıkan ve erken tanı ile tedavisi yapılabilen bir hastalıktır. Bu yüzden çocuklarda veya anne karnındaki bebeklerde BRCA gen testi yapılmaz. BRCA testi 18 yaşından sonra yapılmalıdır. Ancak,ileri moleküler genetik yöntemler uygulanarak henüz hamilelik oluşmadan preimplantasyon genetik tanı (PGT) yöntemiyle kalıtsal kanser taşımayan embriyolar seçilerek gebelik oluşturulabilir.
Doç. Dr. Mustafa cengiz Yakıcıer
