Nefrektomi (Böbrek Ameliyatı)

Nefrektomi böbreğin tamamının veya bir kısmının alındığı cerrahi bir prosedürdür:
  • Tam nefrektomi. Böbreğin tümü alınır (radikal nefrektomi).
  • Kısmi nefrektomi. Cerrah hastalıklı dokuyu alır ve sağlıklı dokular yerinde kalır. 

Nefrektomi genellikle böbrek kanseri veya ciddi derecede hasar görmüş ya da hastalıklı böbrekler üzerinde uygulanır. Cerrah prosedürü karın bölgesi veya yan tarafında tek büyük insizyonla (açık nefrektomi) veya karın bölgesinde birden fazla küçük insizyonlar yoluyla (laparoskopik nefrektomi) gerçekleştirebilir.

Donör nefrektomisinde cerrah, düzgün işlev gören böbrek ihtiyacı duyan kişiye sağlıklı böbrek nakledilir.

Neden Yapılır?

Bir cerrah hastalıklı böbreği almak veya böbrek nakletmek amacıyla nefrektomi gerçekleştirir.

Böbrek fonksiyonu

Çoğu kişi 2 adet böbreğe sahiptir (üst karın bölgesinin arka tarafına konuşlanmış yumruk ebatında organlar). Böbrekler:

  • Atık, fazlalık sıvıları filtreler ve kandan elektrolit eder.
  • İdrar üretir.
  • Kan akışında uygun seviyelerde mineral bulunmasını sağlar.
  • Kan basıncının düzenlenmesini sağlayan ve dolaşımdaki kırmızı kan hücresi sayısını etkileyen hormonları üretir.

Kanser tedavisi

Genellikle, bir cerrah kanseröz tümöre sahip böbrek veya anormal doku büyümesi durumunda nefrektomi uygular. Yetişkinlerde en yaygın böbrek kanseri türü olan renal hücreli karsinom, böbreklerin içindeki küçük kanal hücrelerinde başlar. Çocuklarda daha çok böbrek hücrelerinin yetersiz gelişimi sonucu meydana gelen Wilm’s tümörü türü böbrek kanseri görülür.

Ne kadar böbrek dokusunun alınacağının bağlı olduğu durumlar:

  • Tümörün sadece böbrekte olup olmama durumu
  • Tümör sayısı
  • Böbreğin ne kadarının etkilendiği
  • Kanserin çevredeki dokuları etkileme durumu
  • Diğer böbreğin işlev durumu

Cerrah, aşağıdaki görüntüleme testlerinin sonucuna dayanarak bir karar verir:

  • Ultrason, ses dalgalarının kullanımıyla yumuşak dokuların görüntülerinin üretilmesi.
  • Bilgisayarlı tomografi (BT), yumuşak dokuların ince kesitsel görüntülerini oluşturan özel bir röntgen teknolojisi.
  • Manyetik rezonans görüntüleme (MRI), kesitsel veys 3-D görüntü elde etmek için manyetik alan ve radyo dalgalarının kullanılması.

Diğer rahatsızlıkların tedavisi

Travmatik yara veya diğer hastalıklar sebebiyle meydana gelmiş ciddi derecede hasar almış, yaralanmış böbrekler için kısmi veya radikal nefrektomi gerekebilir.

Donör nefrektomisi

Düzgün işlev gösteren bir böbreğe sahip olan, düşük kan basıncı veya diyabet riskindeki kişiler nakle ihtiyaç duyan kişilere böbrek bağışlamak için uygun bir aday olabilir. Hala hayatta olan birinden böbrek nakli yapıln nakil alıcısı bir ölüden alınan böbreğe oranla daha yüksek hayatta kalma şansına sahiptir.

Riskleri Nelerdir?

Nefrektominin uzun vadeli komplikasyonları 2 tam fonksiyon gösteren böbrekten daha azıyla yaşama durumuyla alakalıdır. Nefrektomi sonrası tüm böbrek fonksiyonu azalsa da; kalan böbrek dokusu sağlıklı bir hayat sürmek için genellikle yeterlidir.

Uzun vadeli azalmış böbrek fonksiyonuyla oluşabilecek problemler:

  • yüksek kan basıncı (hipertansiyon)
  • kronik böbrek hastalığı

Nasıl Hazırlanılır?

Ameliyat öncesinde seçenekleriniz hakkında doktorunuzla görüşmeniz gerekir. Sorabileceğiniz sorular:

  • Kısmi mi yoksa tam nefrektomiye mi ihtiyacım var?
  • Minimal invazif (laparoskopik) prosedür için uygun bir aday mıyım?
  • Kısmi  nefrektomi planlanmış olsa dahi tam  nefrektomiye ihtiyaç duyma ihtimalim nedir?
  • Ameliyat kanseri tedavisi için yapılıyorsa, başka ne tür prosedür veya tedaviler gerekebilir?

Hastaneye yatma için hazırlık yapma

Prosedürün türüne bağlı olarak 1-3 gün aralığında hastanede kalabilirsiniz. Cerrah ve sağlık ekibine ne kadar sürede iyileşebileceğinizi sorunuz.

Ameliyat için hazırlık yapma

Ameliyat günü öncesinde ve ameliyat günü yapmanız gerekenleri sağlık görevlileri anlatacaktır. Şu gibi sorulardan oluşan listeyi de beraberinizde götürünüz:

  • Ne zaman perhize başlamam gerekiyor?
  • Reçeteli ilaçlarımı kullanabilir miyim?
  • Eğer öyleyse, ameliyattan ne kadar süre önce bir doz alabilirim?
  • Hangi reçetesiz ilaçlardan kaçınmalıyım?
  • Hastaneye ne zaman gelmem gerekiyor?

Donör nefrektomisi için hazırlanma

Nakil amacıyla bir böbreğinizi bağışlamayı düşünüyorsanız uygun bir aday olduğunuzun belirlenmesi için bir dizi testlere girmeniz gerekir. Bağış için kriterler:

  • 18 yaş veya üzerinde olmak
  • Alıcıyla aynı kan grubunda olmak
  • Genel olarak sağlık durumunun iyi olması
  • 2 böbreğin de düzgün işlev göstermesi
  • Yüksek kan basıncı, böbrek hastalığı, diyabet, bazı kanser türleri ve kalp ve kan damarları hastalıklarına (kardiyovasküler) dair majör risk faktörlerinin bulunmaması
  • Stabil akıl sağlığı

Karşılaşabileceğiniz Durumlar

Ameliyattan önce genel anestezi verilir. Mesaneden idrarı çekmesi için bir kateter takılır.

Prosedür sırasında

Böbreğin ne kadar alındığına ve prosedürün gerçekleştirilme biçimine bağlı olarak nefrektomi prosedürleri değişiklik gösterir. Örneğin:

  • Açık ameliyat. Cerrah, yan taraf veya abdominal bölgede -tipik olarak etkilenen böbreğin olduğu tarafta alt kaburgaların arasında- 25-50 cm uzunluğunda bir insizyon atar. Böbreğe daha iyi ulaşmak için kaburgalardan birini alması gerekebilir.
  • Laparoskopik ameliyat. Bu minimal derecede invazif prosedürde cerrah karın bölgesinde birden fazla sayıda küçük insizyonlar meydana getirir. Bu insizyonlar yoluyla küçük bir kameraya sahip çubuk benzeri bir cihaz ve cerrahi aletler geçirilir. Tüm böbreğin alınması söz konusu ise cerrah daha büyük bir insizyon yapabilir.
  • Robot destekli laparoskopik ameliyat.  Cerrah prosedürü gerçekleştirmek için robotik bir sistem kullanır. Bunun için çok küçük insizyonlar gerekir; daha iyi görüntü sağlanır ve hastalıklı doku düzgün bir şekilde alınır. Cerrah cerrahi aletleri uzaktan konsol ile kullanır. Yardımcı cerrahi ekip aletleri abdominal insizyonlardan geçirir ve sistemin robotik ellerine konuşlandırır.
  • Radikal nefrektomi. Böbreğin tamamı, çevreleyen yağlı doku ve böbreği mesaneye bağlayan kanalın bir kısmı alınır. Tümör böbreküstü bezini ilgilendiriyorsa böbreğin bu kısmı da alınabilir.
  • Kısmi nefrektomi. Aynı zamanda böbrek koruyucu ameliyat denilen bu prosedürde cerrah kanseröz tümör veya hastalıklı dokuyu alır ve sağlıklı dokuyu mümkün olduğunca yerinde bırakır.

Robotik kısmi nefrektomi, laparoskopik kısmi nefrektomi ve geleneksel açık ameliyat benzer uzun vadeli sonuçlar sağlar. Fakat daha küçük insizyon durumunda operasyon sonrası ağrı ve kan kaybı daha azdır ve günlük aktiviteleri dönüş süresi daha kısadır.

Prosedür sonrasında

İyileşme süresi ve hastanede yatma süreci genel sağlık ve prosedür türüne bağlıdır.

Üriner kateter prosedür ve yataktan kalkma durumlarına bağlı olarak ameliyat sonrası 24-48 saat içinde çıkarılabilir.

Hastanede ayrılmadan önce diyet ve aktivite kısıtlamaları hakkında talimatlar verilecektir. Genel olarak, mümkün olduğunca hafif, günlük aktivitelerle başlama konusunda cesaret verilir. Birkaç hafta boyunca yorucu aktivite ve egzersizlerden kaçınmanız gerekir.

Sonuçlar

Cerrah, onkolojist veya kanser uzmanıyla tartışmak isteyebileceğiniz sorular:

  • Kanseröz veya hastalıklı dokunun tamamı alındı mı?
  • Böbreğin ne kadarı alındı?
  • Kanser diğer organlara sıçramışsa, herhangi bir tedavi uygulanacak mı?
  • Böbrek işlevim ne kadar sıklıkla kontrol edilecek?

Böbrek işlevinin gözlemlenmesi

Çoğu kişi sadece bir böbrek, bir tam böbrek ve ikincinin bir kısmıyla düzgün fonksiyon gösterebilrmektedir. Muhtemelen böbrek işleviyle alakalı aşağıdaki faktörlerin gözlemlenmesi için yıllık kontroller yapılacaktır.

  • Kan basıncı. Dikkatli bir şekilde kontrol edilmelidir çünkü azalmış böbrek fonksiyonu kan basıncını azaltabilir ve karşılığında böbrek hasar görebilir.
  • Protein idrar seviyeleri. Yüksek seviyeleri (proteinüri) böbrek hasarı ve zayıf böbrek fonksiyonuna işaret edebilir.
  • Atık filtrasyonu. Glomerüler filtrasyon hızı böbreğin atıkları ne kadar etkili filtrelediğine dair bir ölçümdür. Test genellikle bir kan örneğiyle gerçekleştirilir. Düşük filtrasyon hızı zayıf böbrek fonksiyonuna işaret eder.

Kalan böbreğin bakımı

Kalan veya kısmi böbreğe dikkat etmeniz gerekir. Böbreğin işlevini düzgün bir şekilde yerine getirebilmesi için aşağıdaki talimatları takip etmelisiniz:

  • Doktorunuz kan basıncını düşürmek için ilaç verirse gerektiği şekilde kullanın.
  • Meyve, sebze, tam tahıl ve düşük yağlı yiyecekler içeren sağlıklı bir beslenme düzeni kurun.
  • Günlük tuz alımını kısıtlayın. Kullandığınız yiyeceklerin ne kadar tuz (sodyum) içerdiğine dikkat edin.
  • Böbreğinizi yorabilecek yüksek proteinli yiyeceklerden kaçının.
  • Alkol veya kafeinli içecekler alıyorsanız ılımlı ölçülerde kullanın. Doktorunuz alkol ve kafeinli içecekleri tamamen çıkarmanızı tavsiye edebilir.
  • Düzenli bir şekilde egzersiz yapın. 

Sağlık Editörü

Total
0
Shares
Related Posts

Nükleer Gerilim Testi

Nükleer gerilim testi hem dinlenme hem gerilim hakkında kalp kaslarına giden kan akışını ölçer. Egzersiz gerilim testine benzer bir şekilde gerçekleştirilir fakat düşük kan akışı ya da hasarlı kalp kası bölgelerini gösterebilir.
Total
0
Share