Bel bölgesi üst ekstremite,gövde ve bacakları bağlayan ana bölge olduğu için oldukça hareketli,buna karşın yaralanmaya oldukça meyillidir ve her insan hayatının bir döneminde mutlaka bel ağrısı çeker. Bel ağrısı oldukça sık olmasına karşın,birçok bel ağrısı 1-2 hafta içinde kendiliğinden geçer. İki üç haftadan uzun süren ya da gece yatınca ağrı artışı olan,gece ateşlenmesi,terlemesi,kilo kaybı,halsizliği,idrar-gaita kaçırması,başta kortizon gibi düzenli ilaç kullananlar,bilinen bir kas-iskelet sistemi ya da kronik hastalığı olanlar,bacaklarda kuvvetsizlik,uyuşma ve ağrısı olan bireylerin hiç gecikmeden doktora başvurmalıdırlar. Özellikle durduk yere başlayan,gece artan ve uykuyu bölen ağrısı olanlar çok daha dikkatli olmalıdırlar (bu durumun altında enfeksiyon,iltihaplı eklem hastalıkları,yansıyan ağrı ve tümöral bir durum olabilir).
İnsan omurgası 4 bölüm haline ayrılır;
- Cervikal bölge –boyun
- Torakal bölge –sırt
- Lomber bölge –bel
- Sakral bölge
- Koksiks –kuyruk sokumu
Bel bölgesi,sırt ile sakrum arasında yer alan bölgedir ve lumbosakral bölge genelde beraber değerlendirilir. Tüm omurgamız omurlar (vertebra),omurlar arasında diskler,omurun ön-arka boşluğu arasından geçen omurilik ve sinirleri içerir. Dolayısı ile bu yapıları etkileyen sorunlar bu bölge de ağrıya neden olur.
Bel ağrısı yapan nedenlerden en sık görülenler:
- Akut bel tutulması
- Lomber disk herniasyonu (bel fıtığı)
- Faset sendromu
- Osteoporoz
- Bel kayması (Lomber spondilolistezis)
- Sakroiliak eklem disfonksiyonu
- Sakroileit
- Priformis sendromu
- Lomber spondiloz (bel kireçlenmesi)
- Spinal stenoz (dar kanal)
- Jinekolojik,üriner ve karın içinden yansıyan ağrılar,vb..
Muayene
Bel ağrısı olan hastanın muayenesinde sadece bel muayenesi yapılmamalı,mutlaka omurgayı taşıyan bacaklarında değerlendirilmesi ve alt ekstremitede nörolojik muayenenin de yapılması
gerekir. Muayene de her zaman olduğu gibi dışarıdan bakı önceliklidir,çocuğu sadece şort ile
bırakıp omurgasının öne arkaya,yanlara bükülme ve dönmesine bakmak,bu hareketler sırasında görülebilecek değişiklikleri izlemek gerekir. Sonrasında omurgadan ağrılı noktaların araştırılması
ve sonrasında ise özel testlerin yapılması gerekir. Ve muayene nörolojik muayeneyi de içermelidir. Bunlar sonrasında hastaya bir ön tanı koyup,gerekirse laboratuar tetkikleri ile desteklenmesi
gerekir.
Görüntüleme
X-ray
Belde kemikleri ilgilendiren farklılıkları ya da problemleri göstermede oldukça etkindir.
Bu sorunlara ait direk bilgi verirken,kas,disk,bağ,karın için olaylara ait ise endirekt bilgiler edinmemizi sağlar.
Bilgisayarlı Tomografi
Kemik yapıyı gösterme becerisi normal röntgenden daha iyidir. O yüzden kemik kökenli
sorunlarda akılda tutulmalı ve gerekirse istenmelidir.
Magnetik Rezonans Görüntüleme
Yumuşak dokuyu (kas,tendon,ligaman,disk,sinir vb.) gösterme becerisi çoktur. O yüzden bu bölgelere ait sorundan şüphelenildiğinde istenmelidir.
Kemik sintigrafisi
Temelde kemikte artmış kemik yapımını gösterir. Dolayısı ile kemik ile ilgili bir sorun
düşünüldüğünde (özellikle tümör gibi) bununla değerlendirmelidir.
Laboratuar
Gereken durumlarda eritrosit sedimantasyon hızı,C reaktip protein,HLA B27 gibi kan
tahlilleri başta olmak üzere bir takım kan tahlilleri ve tam idrar tahlili istenebilir.
Hastanın hikayesi,muayenesi ve istenmiş ise tetkikleri ile tanı konmaya çalışılır.
Ayırıcı tanı
Şikayet |
Olası tanı |
İlave şikayet |
Gece ağrısı |
Tümör,enfeksiyon |
Ateş,kilo kaybı,halsizlik |
Ağrıya ilave genel şikayetler |
Tümör,enfeksiyon |
Gece ağrısı |
Akut ağrı |
Disk hernisi,spondilolizis,vertebra kırığı,kas spazmı |
Kök bulgusu,düz bacak kaldırma testi,nörolojik muayene sorunları |
Kronik ağrı |
Scheuermann kifozu,iltihaplı eklem romatizması,psikolojik sorunlar |
Rijid kifoz,sabah tutukluğu,sakroiliak eklem tutulumu |
Öne eğilmekle artan ağrı |
Disk hernisi,aku bel ağrısı |
Kök bulgusu,düz bacak kaldırma testi |
Arkaya eğilmekle artan ağrı |
Spondilolizis,spondilolistezis,pedinkül veya lamina lezyonu |
Hamstring kısalığı |
Ağrıya ilave yeni başlangıçlı skolyoz |
Tümör,enfeksiyon,bel fıtığı,idiopatik skolyoz |
Ateş,kırgınlık,kilo kaybı,düz bacak kaldırma testi |
Yansıyan ağrı |
Piyelonefrit,sickle cell krizi |
İdrar şikayetleri,ağrılı idrar yapma,diğer kemik ağrıları,sickle cell öyküsü |
Tedavi
Buradaki hastalığın tedavisi konulan tanıya bağlı olarak şekillenir. Dolayısı ile genel bir tedaviden değil,hastalığa ve kişiye özel tedaviden bahsetmek doğrudur.
Doç. Dr. S.tolga Aydoğ