- Yiyecek ambalajları üzerinde,besin içeriği,gramajı,üretim ve son kullanma tarihi,besin öğeleri ve enerji değerleri bulunmalıdır. Besin satın alırken etiket bilgilerini gözden geçirerek,tarihi geçmiş,kalorisi yüksek,besin öğesi değerleri anlamsız olan ve çok fazla katkı maddesi bulunan besinleri tercih etmeyeniz.
- Sütün az kaynatılması sütte bulunan mikropların tamamını öldürmez. Sütün çok kaynatılması ise vitamin kaybına neden olur ve protein yapısı bozulur. Sütü kaynama noktasına geldikten sonra en az 5 dakika kaynatmak hijyenik yönden yararlı olabilir.
- Yoğurdun suyunun süzülmesi veya bekletme esnasında oluşan yeşilimsi suyunun atılması vitamin B2 (riboflavin) kaybına neden olur. Riboflavin vücutta önemli işlevleri olan bir vitamindir. Yoğurdun suyunu dökmek yerine ekmek mayalandırma,bisküvi ve pasta ile çorba yapımında değerlendirilmelidir.
- Et,tavuk ve balık hazırlanırken haşlama,ızgara gibi yöntemler tercih edilmeli,çok yüksek sıcaklıkta çok uzun süre pişirilmemeli ve kızartmalardan uzak durulmadır. Izgara yaparken et ile ateş arasındaki uzaklık eti yakmayacak şekilde ayarlanmalıdır. Aksi takdirde kanser yapıcı maddeler oluşabilir.
- Normal ısıda pişirilmiş etlerde besin değeri kaybı azdır. Yüksek ısıda pişen etlerde bir miktar vitamin ve protein kaybı olur. Izgara yapılan etlerde,sıcağın etkisi ve kaybolan su ile birlikte bir miktar folik asit,B1,B2 vitamini kaybolur.
- Yumurta satın alırken üzeri temiz,çatlak ve kırık olmayan yumurtalar seçilmeli,buzdolabında yıkanmadan saklanmalı,kullanılmadan hemen önce yıkanmalıdır. Ayrıca yumurtaya dokunduktan sonra eller mutlaka yıkanmalıdır.
- Yumurta bayatsa veya uzun süre pişirilse sarısının etrafında yeşil renkte demir sülfür halkası oluşur. Bu nedenle haşlama süresi kaynamaya başladıktan sonra 12 dakika ile sınırlandırılmalıdır. Dibi yağlanmış tavada kırılarak hafif ateşte pişirilen yumurtaya 1 tatlı kaşığı su ile üzeri kapatılırsa,yanması önlenir.
- Sebzeleri yıkarken suda uzun süre bekletmemek gerekir. Bekletme sırasında bazı vitaminler suda çözünürler,besin değeri azalabilir. Sebzeleri pişirilmeden hemen önce ve büyük parçalar halinde kesmek gerekir. Yüzeyle az temas vitamin kaybını azaltır.
- Yeşil yapraklı sebzelerin su oranı çok yüksektir. Bu nedenle suyu koruyabilen derecelerde hiç su koymadan veya susuz pişirilebilir. Sebze yemeğine ne kadar su konursa vitamin kaybı o kadar fazla olur.
- Sebzelerde bulunan B vitaminleri ve C vitamini gibi bazı vitaminler ısı ile kolayca kayba uğrar. Bu nedenle sebzeleri mümkün olduğunca kısa sürede ve diriliği korunacak şekilde pişirmek gerekir.
- Sebze ve meyveleri pişirirken tencerenin kapağı kapalı tutulmalıdır. Böylece buhar kaybolmayacak ve pişme süresi kısalacaktır.
- Sebzelerin haşlama suyu kesinlikle dökülmemelidir. Dökülürse suda eriyen vitaminlerin büyük bir kısmı (vitamin C,B2,folik asit vb) suya geçtiği için,besin değeri kaybı çok fazla olacaktır. Sebzelerin pişme suyu çorbalara,yemeklere ve soslara eklenebilir.
- Çimlenmiş patateslerde kabuğa yakın kısımda bulunan ve zehirleyici etkisi bulanan solanin (bir alkaloid) maddesi miktarı artar. Bu nedenle patates çimlenmekten korunmalıdır. Çimlenmiş patatesler tüketilmemelidir. Solanin zehirlenmesi sindirim sistemi bozuklukları,terleme ve halsizlik vb bulgularla ortaya çıkar.
- Sebze satın alırken bol yapraklı,canlı renkte,gerginliğini kaybetmemiş ve mevsiminde olanlarını tercih ediniz.
- Balık satın alırken gözleri parlak ve lekesiz,solungaç kısımları kırmızımsı pembe,pullar ve yüzgeçler diri,kasları sert ve esnek durumda olan,kaslarına basıldığı zaman parmağın bıraktığı iz hemen düzelen ve kötü kokusu olmayanlar tercih edilmelidir.
- Tavuk satın alırken tavukların but ya da kanat gibi parça etlerini almak yerine bütün tavuk almayı tercih ediniz.Böylece kesim zamanları belirli olmayan,tazeliği belirsiz tavuk etlerini tüketmemiş olursunuz. Bütün tavuk alırken tavuğun göğüs kısmına bastırdığınızda kırılma gerçekleşmesi tavuğun tazeliğini gösterir.
- Hayvanlar çeşitli hastalık etmenleri taşırlar. Hasta hayvanların etleri yenildiğinde hastalıkları insanlara geçer.Veteriner kontrolünden geçmiş denetimli etlerin tüketilmesi önemlidir. Güvenilir yerlerden satın almaya,kıyma alırken hazır çekilmiş yerine kendi seçtiğiniz az yağlı etten kıyma çektirmeğe özen gösteriniz.
- Etin tazeliğini rengi gösterir. Sığır eti parlak kırmızı renkte,koyun eti ise açık pembeden koyu pembeye doğru değişen renktedir. Et satın alırken çürümüş,renk değiştirmiş ve kokan etleri tercih etmeyiniz.
Dyt. Şengül sangu Talak