Bu toksin, bir tür gıda zehirlenmesi olan botulizme sebep olan mikrop tarafından üretilir.
En çok yüzdeki kırışıklıkların görünümünü düzeltmesiyle kredi toplayan botoks enjeksiyonları, aynı zamanda tekrarlayan boyun spazmları (servikal distoni), aşırı terleme (hiperhidroz), hiperaktif mesane ve göz şaşılıklarının bazı nedenlerini tedavi etmek için kullanılır. Bazı insanlarda da kronik migreni engellemeye yardımcı olabilir.
Botoks, botulinum toksinininden yararlanan ilk ilaç olmasına karşın, daha yeni ürünler Dysport, Myobloc ve Xeomin içerir. Her bir ürün birbirinden bir nebze farklıdır; özellikle dozaj birimleri konusunda. Bu sebeple ürünler birbirinin yerine kullanılamaz.
Neden yapılır
Botulinum toksini enjeksiyonları, çoğunlukla kasların büzülmesini sağlayanlar olmak üzere sinirlerden gelen belirli kimyasal sinyalleri engeller. Bu enjeksiyonların en yaygın kullanımı geçici olarak, kırışıklığa yol açan yüz altı kaslarını gevşekmektir. Örnek olarak:
- kaşlar arasındaki çatık çizgiler
- gözlerin köşelerinden yayılan çizgiler; kazayağı bölgesi
- kaşlar kaldırıldığında oluşan yatay çizgiler; alın çizgileri
Görüntüyü düzelten bu estetik prosedürlerin yanısıra, botulinum toksini enjeksiyonları vücudun fonksiyon şeklini etkileyen durumlar için de kullanılmıştır. Örnek olarak:
- Servikal distoni. Bu ağrılı durumda boyun kasları gayri ihtiyari büzülür ve başın rahatsız pozisyonlara dönmesine veya burkulmasına yol açar.
- Göz tembelliği. Bu durumun en yaygın sebebi gözlerin pozisyonlarını almasında görevli kaslardaki dengesizliktir, şaşılığa yol açabilir.
- Kas çekilmesi. Serebral palsi gibi nörolojik durumlar uzuvların vücut merkezine doğru çekilmesine sebep olabilir. Bazı durumlarda bu çekilmiş kaslar botulinum toksini enjeksiyonlarıyla rahatlatılabilir.
- Hiperhidroz. Bu durumda, hava sıcak olmadığında veya egzersiz yapmadığınızda bile aşırı terleme gerçekleşir. Bazı kişilerde gerçek anlamda ellerinden ter damlar.
- Kronik migren. Bir ayda 15 günden fazla migren çekiyorsanız, botulinum toksini enjeksiyonları bağ ağrısı sıklığını azaltmaya yardımcı olabilir.
- Mesane işlev bozukluğu. Botulinum toksini enjeksiyonları, hiperaktif mesane tarafından yol açılan üriner tutarsızlıkların azalmasına da yardımcı olabilir.
Riskler
Botoks enjeksiyonları deneyimli bir doktor tarafından gerçekleştirildiğinde güvenli bir operasyondur. En yaygın yan etkileri enjeksiyon bölgesinde şişlik veya morarma, baş ağrısı ya da grip benzeri semptomlardır. Eğer enjeksiyonlar doğru yerlere yapılmazsa, ilaç yakındaki dokulara sıçrayabilir ve bazı problemlere yol açabilir:
- göz kapağı sarkması
- yamuk kaşlar
- çarpık gülüş
- kuru göz veya aşırı göz yaşı oluşumu
Çok da muhtemel olmamasına rağmen, botulinum toksininin vücudun diğer bölgelerine sıçrayıp botulizm benzeri semptomlara yol açması ihtimali vardır. Botoks sonrası saatler veya haftalar içinde şu etkilerden birini farkederseniz derhal doktorunuzu arayın:
- tüm vücutta kas zayıflığı
- görüş bozuklukları
- konuşmakta ya da yutkunmakta zorluk çekmek
- nefes alıp vermekte sorun yaşamak
- mesane kontrolünü kaybetmek
Doktorlar genellikle, prosedürün bebek üzerindeki etkileri bilinmediği için hamilelik ya da emzirme durumlarında botoks tavsiye etmezler.
Doktorunuzu dikkatli seçin
Botoks sadece bir doktorun kontrolü altında gerçekleşmelidir. Yanlış bir şekilde uygulanırsa tehlikeli olabilir. Aile doktorunuza tavsiye için başvurun veya sizin rahatsızlığınız konusunda uzmanlaşmış ve botoks tedavilerinde deneyimli bir doktor bulun. Yetkin ve sertifikalı bir doktor prosedür hakkında size gerekli tavsiyeleri verebilir ve sağlığınız ve ihtiyaçlarınıza uyup uymadığını belirlemeye yardımcı olabilir.
Nasıl hazırlanılır
Doktorunuzun son 4 ayda botulinum toksini alıp almadığınızı bilmesi gerekir. Kan inceltici ilaçlar kullanıyorsanız, kanama veya morarma riskini azaltmak için bu ilaçları operasyondan birkaç gün önce bırakmanız gerekebilir. Ayrıca kas gevşetici, uyku ilaçları veya alerji ilaçlarınızı da doktorunuza bildirin.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Operasyon öncesi
Çoğu kişi enjeksiyonlarla iyi derecede başa çıkabilse de, prosedür öncesinde cildinizin uyuşturulmasını isteyebilirsiniz. Mevcut seçenekler:
- Enjeksiyonlar. Doktorunuz cildinize bir uyuşturucu ilaç enjekte eder.
- Krem. Prosedür öncesinde reçeteli bir krem cilde 60-90 dakika uygulanır.
- Soğuk sprey. Yaklaşık 10 saniye boyunca çok soğuk bir hava kütlesi cilde doğrudan uygulanır. Uyuşukluk sadece birkaç saniye sürer.
Operasyon sırasında
Doktorunuz botulinum toksinini küçük miktarlarda ince bir iğne kullanarak cilt ya da kaslara enjekte eder. Gerekli enjeksiyon sayısı, tedavi edilen bölgenin genişliği de dahil olmak üzere birçok faktöre bağlıdır. Botoks enjeksiyonları genellikle doktorun ofisinde gerçekleştirilir.
Operasyon sonrasında
Prosedürden hemen sonra günlük yaşantınıza dönebilirsiniz. Fakat tedavi edilen bölgeye dikkat edin, ovmayın veya masaj yapmayın. Bu şekilde toksin vücudun farklı bölgelerine yayılabilir.
Sonuçlar
Botulinum toksini enjeksiyonları genellikle tedaviden birkaç gün sonra harekete geçer. Tedavi edilen soruna bağlı olarak etkisi 3-12 ay sürebilir. Etkisini devam ettirmek için düzenli takip enjeksiyonlarının yapılması gerekir.
Sağlık Editörü