Stimülasyon miktarı üst göğüs bölgesinde deri altına yerleştirilen kalp piline benzer bir cihaz tarafından kontrol edilir. Deri altında uzanan bir hat, bu cihazı beyindeki elektrotlara bağlar.
Derin beyin stimülasyonu birçok nörolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır:
- Esansiyel tremor
- Parkinson hastalığı
- Distoni
Derin beyin stimülasyonu aynı zamanda epilepsi, küme tipi baş ağrısı, Tourette sendromu, kronik ağrı ve majör depresyon için deneysel tedavi olarak araştırılmaktadır. Bu prosedür için çoğu aday klinik denemelerine katılmaktadır.
Neden yapılır
Derin beyin stimülasyonu esansiyel tremor, Parkinson hastalığı, distoni ve yakın zamanda obsesif kompulsif rahatsızlıklar gibi hareket bozuklukları için kullanılan bir tedavidir. Genellikle semptomları ilaçlarla geçmeyen kişilerde uygulanır.
Riskler
Derin beyin stimülasyonu güvenli bir prosedür olmasına rağmen her ameliyat komplikasyon riski taşır. Ayrıca prosedürün kendisi yan etkilere yol açabilir.
Ameliyat riskleri
Derin beyin stimülasyonunda kafatasında küçük delikler açılır ve bu deliklerden elektrotlar yerleştirilir. Ayrıca ameliyat dahilinde göğüs bölgesinin alt kısmına pil içeren cihazlar yerleştirilir. Olası komplikasyonlar:
- beyin kanaması (hemoraji)
- felç
- enfeksiyon
- solunum problemleri
- mide bulantısı
- kalp problemleri
- insizyon yaralanmaları
Derin beyin stimülasyonunda ameliyat tek aşamalı bir prosedür değildir. Göğüs bölgesine yerleştirilen pillerin ömrü kısıtlıdır; bu sebeple bataryalar bittiğinde semptomlar geri dönebilir. Bataryaların yenilenmesi başka bir ameliyat gerektirir. Aynı zamanda bataryaları elektrotlara bağlayan hat bağlantısının kopması veya farklı fonksiyon bozuklukları göstermesi de muhtemeldir.
Ameliyat sonrası muhtemel yan etkiler
- nöbet
- enfeksiyon
- baş ağrısı
- uykusuzluk
- hafıza problemleri
- implantasyon bölgesinde geçici ağrı ve şişlik
Ameliyattan birkaç hafta sonra cihaz çalıştırılır ve sizin için en iyi ayarları bulma süreci başlar. Bu süreç birkaç ay sürebilir. Bazı ayarlar yan etkilere yol açabilir fakat genellikle bu tür yan etkiler düzgün ayarlamalar sonucu geçmektedir.
Stimülasyonun muhtemel yan etkileri
- uyuşma veya karıncalanma hissi
- yüz veya kolda kas sıkışması
- konuşma problemleri
- denge problemleri
- baş dönmesi
- cinnet veya depresyon gibi istenmeyen ruh hali değişimleri
Nasıl hazırlanılır
Önce artı ve eksileri değerlendirin
Derin beyin stimülasyonu ciddi ve potansiyel olarak riskli bir prosedürdür. Ameliyat için uygun bir aday olsanız dahi doktorunuz dikkatli bir şekilde artı ve eksileri hesaplayabilir.
Daha sonra ameliyat için hazırlık yapın
Ameliyattan önce prosedürün sizin için güvenli ve uygun bir seçenek olup olmadığını belirlemek için birtakım testlere girmeniz gerekir. Aynı zamanda elektrotların beynin hangi bölümlerine implante edileceğini belirlemek için MRI gibi beyin tarama testlerine girmeniz gerekir.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Ameliyat sırasında
Genel olarak ameliyatın hatları:
- Beyin ameliyatı. Bu aşamada sağlık görevlileri başınızı sabit durması için stereotaktik baş çerçevesine konuşlandırır. Daha sonra beyninizi görüntülemek için MRI testi uygulanır ve elektrotların yerleştirileceği bölgeler belirlenir. Ameliyat öncesi kafatasını uyuşturmak için lokal anestetik uygulanır. Beynin kendisine anestetik verilmez çünkü beyinde acı reseptörleri yoktur.
Cerrahınız beynin belirli bir bölgesine ucunda elektrot bulunan ince bir hat yerleştirir. Deri altında bir tel köprücük kemiği yakınına implante edilen bir jeneratöre (nörosimülatör) doğru çalışır.
Beynin doğru bölgelerinin stimüle edildiğinden emin olmak için nörolojistiniz ameliyat boyunca uyanık ve tetikte olmanızı isteyebilir. Verdiğiniz tepkiler doktorun elektrotları doğru yerlere yerleştirerek yan etkileri minimuma indirgemesini sağlar. Ameliyat sırasında nörolojist ve cerrah doğru yerleştirme yapılması için beyninizi dikkatli bir şekilde gözlemler.
- Göğüs duvarı ameliyatı. Ameliyatın ikinci kısmında cerrah batarya içeren cihazı köprücük kemiğine yakın bir yerde göğüs bölgesinin deri altına implante eder. Bu işlem genellikle beyin ameliyatından birkaç gün sonra gerçekleştirilir ve genel anestezi uygulanır. Beyin elektrotlarının telleri deri altına yerleştirilir ve batarya ile çalışan cihaza iletilir. Jeneratör beyne sürekli elektrik tepileri göndermesi için programlanır. Jeneratörü siz kontrol edersiniz ve istediğinizde özel bir uzaktan kumanda ile açıp kapatabilirsiniz.
Prosedür sonrasında
Enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotik kullanmanız gerekir. Ameliyattan birkaç hafta sonra göğsünüzdeki jeneratör doktorun ofisinde aktif hale getirilir. Doktor, özel bir kumanda ile kolay bir şekilde jeneratörü aktif hale getirebilir. Stimülasyon miktarı durumunuza bağlı olarak belirlenir.
Stimülasyon günde 24 saat uygulanabilir veya doktorunuz durumunuza bağlı olarak geceleri kapatmanızı tavsiye edebilir. Jeneratörü açıp kapatabileceğiniz özel kumandayı eve götürebilirsiniz. Bazı durumlarda doktor jeneratörü evde küçük değişiklikler yapabileceğiniz şekilde programlayabilir.
Jeneratörün batarya ömrü kullanım ve ayarlamalara göre değişir. Ortalama pil ömrü 3-5 yıl arasında değişir. Batarya bittiğinde doktor günübirlik bir operasyonla bataryayı yeniler.
Jeneratörün düzgün çalıştığından emin olmak için cerrah ve nörolojistiniz ile iletişimde kalmanız gerekir.
Sonuçlar
Derin beyin stimülasyonu hastalığı tedavi etmez fakat semptomların azalmasını sağlayabilir. Prosedür işe yararsa semptomlar büyük ölçüde iyiye gider fakat tamamen kaybolmaz. Bazı durumlarda ilaç kullanımı da gerekebilmektedir. Derin beyin stimülasyonu herkeste başarıya ulaşan bir prosedür değildir. Ameliyatın başarılı olmasında rol oynayan çeşitli değişkenler mevcuttur. Ameliyat öncesinde doktorla durumunuz hakkında konuşarak ne gibi sonuçlar beklentisine girebileceğinizi öğrenmeniz önem taşır.
Sağlık Editörü
