Kalp krizi risk faktörleri nelerdir?
Kalp ve dolaşım sistemi hastalıkları tüm dünyada çağımızın salgını olarak anılmaktadır. Bu salgının altında yatan en önemli bozukluk atardamarlarda tıkanmaya yol açabilen bir süreç olan damar sertliğidir(ateroskleroz). Kalbi besleyen atardamarlardaki damar sertliği ve tıkanma kalp krizine ve ani ölüme neden olabilir. Damar sertliğinin mikroskopik düzeydeki işaretleri yaşamın ilk günlerinden itibaren hepimizde bulunmaktadır. Bu nedenle damar sertliğini “damar yaşlanması”olarak adlandırmak yanlış olmaz. Bununla birlikte damarlardaki hızlı yaşlanma bazı insanlarda daha 20’li yaşlarda kalp krizine yol açabilirken bazı insanlar 100’lü yaşlarına dek yaşayabilmektedirler. Bilim insanları genç yaşta kalp krizine yol açabilecek “hızlanmış damar sertliği”için 6 adet bağımsız risk faktörü tanımlamışlardır:
- Sigara bağımlılığı,şeker hastalığı,yüksek tansiyon ve kolesterol yüksekliği düzeltilebilen risk faktörleridir. Bu risk faktörleri sağlıklı hayat tarzı değişikliği ve gerektiğinde ilaçlar yardımı ile düzeltilebilir.
- Ailede genç yaşta kalp krizi öyküsü ile erkek cinsiyet düzeltilemeyen risk faktörleridir.
- Bu risk faktörlerinden yola çıkarak 10 yıllık kalp krizi riski hesaplanabilmektedir.
Örneğin,40 yaşında,düzenli egzersiz yapan ve yukarıdaki risk faktörlerinden hiçbirine sahip olmayan bir kadının 10 yıllık kalp krizi riski %1’den düşükken;egzersiz yapmayan ve sayılan tüm risk faktörlerine sahip olan aynı yaştaki bir erkekte bu risk %40’a dek yükselmektedir.
Türk Kardiyoloji Derneği web sayfasında her hastanın kendi riskini hesaplayabileceği risk hesaplama tablosu bulunmaktadır (www.tkd.org.tr). Ancak bilinmelidir ki bu risk faktörlerinin hiçbirinin bulunmadığı insanlarda da çok nadiren genç yaşta damar sertliğinin yol açtığı hastalıklar görülebilmektedir.
Tüm bu risk faktörlerinin karşısında,kalp krizi olasılığını düşürdüğü bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış en ucuz ve yan etkisi en az olan önleyici tedavi yöntemi düzenli egzersiz yapmaktır. Haftada en az 4 gün,45 dakika tempolu yürüyüşün,başta yüksek riskli hastalar olamak üzere tüm hasta gruplarında kalp krizi riskini azalttığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
Anahtar Noktalar
- Damar sertliğinin mikroskopik düzeydeki işaretleri hepimizde bulunmaktadır. Ancak risk faktörleri olanlarda damar sertliği hızla ilerleyerek genç yaşta kalp krizi ile sonlanabilir.
- Sigara bağımlılığı,şeker hastalığı,yüksek tansiyon ve kolesterol yüksekliği düzeltilebilen risk faktörleridir. Bu risk faktörleri sağlıklı hayat tarzı değişikliği ve gerektiğinde ilaçlar yardımı ile düzeltilebilir.
- Ailede genç yaşta kalp krizi öyküsü ile erkek cinsiyet düzeltilemeyen risk faktörleridir.
- Sayılan risk faktörlerinin hiçbirinin bulunmadığı insanlarda da çok nadiren genç yaşta damar sertliğinin yol açtığı hastalıklar görülebilmektedir.
- Düzenli egzersiz yapmanın kalp krizi riskini düşürdüğü bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
- Kendi risk faktörlerinizi bilmeniz ve sağlıklı hayat tarzı değişikliği yapmanız kalp krizi riskinizi azaltacaktır.
Dr. Doç. dr. gökmen Gemici