Günümüzde birçok insan ulaşılabilirliği kolay olması,kısa zamanda hızlıca tüketilebilmesi ve lezzetli olması açısından ‘Fast Food’ yani ayaküstü beslenme tarzını benimsemiş durumdadır.
“Fast-food”veya “Hızlı hazır yemek sistemi”az zamanda çok sayıda tüketiciye hizmet veren,standart yöntemlerle hazırlanmış besinlerin üretildiği ve satıldığı bir yemek sistemidir.Ülkemizde en çok tüketilen fast-food türü yiyecek içecekler arasında simit,tost,döner,lahmacun,pide,hamburger çeşitleri,soğuk sandviçler,pizza,kızarmış patates,kızarmış parça tavuk,balık-ekmek,kumpir,kokoreç,kolalı içecekler,çay,kahve vb. yer almaktadır.
Fast Food Beslenmek ne kadar doğrudur?
Fast Food besinler besin içeriği açısından değerlendirildiğinde çokta sağlıklı olmayan sonuçlarla karşılaşılmaktadır.
Fast food gıdaların enerji içerikleri 400-1500 kalori arasında değişiklik göstermektedir ki burda ortalama bir kişinin günlük alması gereken toplam kalori miktarının yarısı kadardır.Dolayısıyla alınan kalori harcanandan çok daha fazla olacağından kilo kazanımı kaçınılmazdır.Enerjinin çoğu ise yağ ve şekerden gelmektedir.Protein içeriği ise günlük gereksinimi karşılayacak miktardadır.Fastfood ürünlerin %50-60ı yağlardan gelmektedir.Derin yağda kızartma,yağlı soslar,mayonez vb. lezzet arttırıcılar fast food ürünlerin yağ oranını yükseltmektedir. Fastfood restaronların en masum yiyecekleri kırmızı ete kıyasla tavuk ve balık olarak görünür.Ancak bol yağda kızartıldıklarından çok fazla yağ çekerler dolayısıyla sağlıklı içeriklerini kaybederler.
Son zamanlarda insanlar bilinçlendikçe fastfood restaronlarda da sağlıklı ürünler sunulmaya başlandı.Fastfood ürünlerin yanında vitamin ihtiyaçlarını karşılayabilmek,tokluk hissini daha fazla arttırmaya yardımcı olabilmek ve günlük posa ihtiyacını karşılayabilmek için taze meyve suları ve salata barları da tüketicinin hizmetine sunulmuş durumda.
Fast Food Ürünlerin fazla tüketiminin sağlık üzerine olumsuz etkileri:
Çok fazla fast food ürün tüketimi yetersiz ve dengesiz beslenmeye neden olacağından büyüme ve gelişme evresindeki çocuk ve gençlerde obezite,vitamin –mineral eksikliği,kolesterol yüksekliği,karaciğer yağlanması gibi sağlık açısından rahatsızlıklara yol açabilir.
Fast-food ürünlerindeki yağın çoğu hayvansal kaynaklı olup,çoğunlukla doymuş yağ asiti içerir. Bu ürünlerin sodyum,kolesterol ve özellikle doymuş yağ miktarı,diğer besin öğeleri yoğunluğuna göre daha fazladır. Diyette yağdan gelen enerjinin artması başta koroner kalp hastalıkları ve kanser olmak üzere birçok kronik hastalıklar için risk faktörüdür. Fast-food ürünlerin bir diğer dezeavantajı olan sodyum içeriklerinin yüksek olmasının hipertansiyon,mide kanseri ve osteoporoz riskini artırdığı saptanmıştır. Fasfood restoranlarda;salam,sosis,sucuk gibi et ürünleri tostlarda,soğuk sandviçlerde,kızarma şeklinde ve pizzaların üst malzemesi olarak sıklıkla kullanılmaktadır. Bu etlere istenilen renk ve kokunun sağlanması ve koruyucu amaçlı olarak nitrit ve nitratlar eklenmektedir. Nitrit ve nitratların çok miktarda alınması sağlığa zararlıdır. Kanserojen etkisi vardır.Bu tür ürünler tüketildiğinde mutlaka yanında domates,taze sıkılmış portakal suyu vb. C vitamini açısından yüksek içeriğe sahip bir besin alınmalıdır.C vitamininin nitrit-nitratın olumsuz etkilerini ortadan kaldırıcı özelliği vardır.
Fastfood ürünler ön hazırlık aşaması geçirdiklerinden sodyum içerikleri yüksektir.Aşırı sodyum alımı;hipertansiyon,mide kanseri ve kemik erimesi riskini arttırır.
Fast food ürünler gıda katkı maddesi içermektedirler.Uygun olmayan bir ürün kullanıldığında da kanser riski artmaktadır.
Fast Food ürün hiç tüketilmesin mi?
- Çok sık ve aşırı miktarda olmamak şartıyla fastfood ürün tüketimi çokta sakıncalı değildir.
- Bol yağda kızartılan ürünler yerine ızgara yapılmış veya fırınlanmış ürünler seçerek,
- Hayvansal yağ yerine bitkisel yağ kullanımı arrtırılarak
- Kırmızı etli ürünler yerine tavuk veya balık tercih ederek
- Hijyenik koşullarda hazırlanmış salata tüketimini arttırırak,
- Yağlı sosların yağ oranını azaltarak,
- Asitli içecekler yerine ayran veya taze sıkılmış meyvesularını tercih ederek
- Beyaz undan yapılmış ürünler yerine kepekten,çavdardan veya tam buğday ununda yapılmış ürünleri seçere fast food gıdaları daha sağlıklı hale getirebiliriz.
Dyt. Aysu Aydın