Bir canlıdaki genetik özelliklerin kopyalanarak,bu özellikleri taşımayan bir canlıya aktarılması sonucunda üretilen yeni canlıya Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) deniyor.
Neden GDO ?
Genlere müdahale ederek bitkilerin raf ömrünün uzatılması,miktarının artırılması,lezzetinin geliştirilmesi sağlanabiliyor. örneğin domates,çilek vb. bitkisel ürünlerde olgunlaşmanın geciktirilmesi ve dolayısıyla raf ömrünün uzatılması;domateste aromanın artırılmasına yönelik olarak kullanılırken,soya ve mısırda zararlılara karsı dirençli hale getirilmesinde kullanılmaktadır.
Gıdaların genetiğinin değiştirilmesi ile ilgili tartışmalar devam ediyor ancak genetiği değiştirilmiş ürünler yeni değil. İnsülin geninin domuzlardan alınıp bir bakteriye aktarılmasıyla diyabet hastalarına insülin sağlanabiliyor. Şekersiz yiyecekler kullanılan Aspartame maddesi de GDO’lardan üretiliyor.En önemlisi ise hepatit B aşısı başta olmak üzere bir çok aşının GDO’lardan elde ediliyor olması.
Eleştiriler
Bu konuyla ilgili yeterli arastırma olmamakla birlikte bilim adamları GDO içeren yiyeceklerin insan sağlığına zararlı olabileceğini savunuyor. Gen bitkinin içine yerleştirildiği için,onu tüketenlerin de risk altında olacağı,sağlık konusundaki eleştirilerde sık sık dile getiriliyor. Evren zincirleme olarak birbirine bağlıdır ve basamağın en altındaki organizmaya yapılan gen değişikliği dolaylı olarak tüm basamakları etkilemektedir.
Maalesef Türkiye ‘de GDO’lu tohum yasaklanmış olsa da bu ürünlerin ithal olarak alınması denetlenmemektedir. Geleneksel tarımda kullanIlan bitkilerin tohumlarıyla bir sonraki yıl yeniden ürün alınabiliyor. GDO’lu tarımda ise bu mümkün değil;üreticiler,firmalardan her sene tohum alınmak zorunda.bu da tartışmanın ekonomi boyutu. Tüm insanlığa ait bir materyal olan DNA’nın özelleştirilmesi endişe ve tartışma kaynağı.
Ne Yapmalı ?
Genetiği değiştirilmiş ürünlerden kaçınmanın ipuçları;
- Organik ürünler satın alın.
- GDO’suz etiketi arayın.
- Riskli içeriklerden kaçının(mısır içerikliler,soya içerikliler,kanola,pamuk içerikliler).
- Henüz genetiği değiştirilmiş balık,kümes hayvanı veya çiftlik hayvanı satışa sunulmamıştır.fakat tahıl gibi GDO’lu ürünlerle beslenen hayvanlardan üretilen pek çok organik olmayan ürün vardır.%100 otla beslenen hayvanları ve çiftlik balığı yerine açık deniz balıklarını tercih edin.
- Çoğu tatlandırıcı ve tatlandırıcı ile hazırlanan şeker ve çikolatalar GDO içerir.%100 kamış şekeri ve organik şeker içeren GDO’suz tatlandırıcıları,şeker ve çikolataları tercih edin. Çikolatadaki soya lesitine ve şekerdeki mısır şurubuna dikkat edin.
Dyt. Duygu Baydur