Göz kapağı iyi görmemizi ve iyi görünmemizi sağlayan en önemli yapılardan biridir. Kısaca görevlerinden bahsedecek olursak;kırpma ve kapama hareketleri ile göz yüzeyini ıslatır,nemli tutar,mikropları ortamdan uzaklaştırır,göze gelen ışığın miktarını ayarlar,ani ortaya çıkan durumlarda istemli veya istem dışı gözü refleks olarak kapatarak korur. Sağlıklı bir göz kapağı rahatlıkla açılıp kapanabilmeli ve normal yükseklikte olmalıdır.
Normalden Düşükse;
Göz kapağı normalden düşük olduğunda hem estetik hem de işlevsel olarak etkileniriz. Öncelikle estetik açıdan bakacak olursak göz kapağının şekli ve yüksekliği yüz ifademizi etkilemektedir. Göz kapağı normalden daha fazla açık olduğunda yüzümüzde şaşkın ve korkmuş ifade oluşurken,düşüklüğünde ise yorgun,uykulu ve mutsuz bir ifade oluşur. Normal açıklıklık ise kişinin daha canlı,uyanık ve mutlu görünmesine neden olur. Eğer kapak düşüklüğü pupilla adını verdiğimiz göze gelen görüntünün giriş yeri olan gözün ortasındaki deliğe kadar gelirse bu durumda görmeyi de etkiler. Kişiler görebilmek için kaşlarını yukarı doğru kaldırır,başını geriye doğru iter veya eli ile kapağını kaldırır.
Göz Kapağı Doğumdan İtibaren Düşükse Büyüdükçe Düzelmez
Göz kapağı düşüklüğü çeşitli sebeplere bağlı olarak gelişir. Ya doğuştan olabilir,ya da sonradan bazı hastalıkların seyri sırasında gelişir. Doğuştan olanlarda göz kapağı doğumdan itibaren düşüktür. Bebek büyüdükçe de düzelmez. Eğer düşüklük bebeğin görmesini etkiliyorsa ilk 6 ay içerisinde göz kapağı kaldırılmalıdır ki göz tembelliği oluşmasın. Görmesine engel olmazsa bile yüzde şekil faklılığı yarattığı için çocukların sosyal ilişkilerini olumsuz olarak etkiler. Bu nedenle okul öncesinde mutlaka düzeltilmelidir. Aileler sorunun sadece estetik olduğunu düşündüklerinde tedavinin yapılmasında bazen tereddüt ederler veya çocuk büyüdüğünde yapılmasını isterler. Ancak çocuğun sağlıklı büyüyebilmesi için kendisinde farklı görünen bir problemin de düzeltilmesi gerekir. Bunu estetik değil rekonstrüktif yani normal olmayan bir yapının düzeltilmesi olarak düşünmek gerekir. Tedavi cerrahidir. Birçok yöntem mevcuttur. Yöntemler kapağın kaldırma gücüne ve birlikte olabilen diğer göz problemlerine göre değişir. Hastaya yapılacak olan cerrahi yöntem ve muhtemel sonuçlar üzerine ailenin ilgilendirilmesi gerekir.
Göz Kapağı Sonradan Düşürse Nedeni Nedir?
Sonradan olan kapak düşüklüğünün başlıca sebepleri;kapağın yaşlanması,yaralanmalar,bazı kas hastalıkları,sinir hastalıkları,enfeksiyonlar,tümörler,alerji,uzun süreli kontakt lens kullanımı,protez kullanımı sayılabilir. Eğer bir kişide sonradan bir veya iki kapakta düşüklük olmuşsa ilk yapılması gereken şey sebebinin bulunmasıdır. Yaralanmada sebep bellidir. Bu hastaların müdahale edilmeden en az 6 ay kadar takip edilmeleri gerekir. Çünkü bir çoğu herhangi bir müdahaleye gerek kalmadan düzelir. Enfeksiyon,alerji,uzun süreli kontakt lens kullanımı gibi sebepler de etken düzeltildiğinde geçer. Yaşlanmaya bağlı olarak gelişenlerde ise cerrahi olarak düzeltilir. Ancak kas ve sinir hastalıklarına bağlı olarak gelişenlerin tedaviden önce tetkik edilmesi gerekir. Bu hastalar nöroloji ile konsülte edilir. Beyin ve orbita MR,EMG,bazı kan tetkikleri yapılır. Bu grupta şeker hastalığına bağlı olarak oluşan kapak düşüklüğü ve çift görme hastaları çok tedirgin etse bile bu durum birkaç ay içerisinde kendiliğinden düzelmektedir. Bazen beyindeki bir tümör veya damar hastalığının ilk belirtisi olabilir. Erken teşhis edilmelerini sağlar. Myastenia adını verdiğimiz kas ve sinir kavşağındaki bozukluğun oluşturduğu kapak düşüklüğü ilaçla tedavi edilir. Operasyon yapılmaz. Sadece göz kaslarını tutan kapak düşüklüğü yapan ilerleyici kas hastalıklarında tedavi farklıdır. Hastaların görmeleri etkilenmedikçe cerrahi müdahale önerilmez. Operasyondan sonra da sık takip edilmeleri gerekir. Göz arkasındaki tümör veya benzeri durumlar da kapak düşüklüğüne neden olur. Sebebin ortadan kaldırılması kapak düşüklüğünü düzeltir. Yetişkinlerde kapak düşüklüğü ameliyatları lokal anestezi altında yapılır ve kapak yüksekliği ameliyat sırasında ayarlanır. Hastaların iş ve güçlerini yapmaya engel olmaz. Ameliyat sonrasında kapak yüksekliğinin simetrik olmasını etkileyen bir çok durum vardır. Gerekirse erken dönemde kapak yüksekliği yeniden revize edilir.
Prof. Dr. Müslime Akbaba