Tiroid bezi boynumuzun ön bölgesinde yer alan kelebek şeklinde bir organdır. Ağırlığı yaklaşık 20 gramdır. Görevi,tiroid hormon yapımıdır. Bu hormonlar hayatımızın her döneminde çok önemlidir. Tiroid bezinin hormon yapımında kullandığı ana madde iyottur.
İyot Nerelerde Bulunur?
İyot normalde doğada bulunan bir elementtir. Topraktaki iyot,bitkisel ve dolaylı olarak hayvansal gıdalara geçer ve bunların alınmasıyla günlük iyot ihtiyacı karşılanır. Ancak,yeryüzünde her bölgenin toprağı yeterli düzeyde iyot içermemektedir. Dolayısıyla,bu bölgelerde iyot eksikliği ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle,iyot eksikliğini ve buna bağlı doğabilecek sorunları önlemek için başta tuz olmak üzere bazı gıdalar iyottan zengin hale getirilmektedir. Ülkemizin de ‘iyot eksikliği bölgesi’olması nedeniyle,2000 yılından itibaren tuzlar iyotlanmaya başlamış ve tiroid hastalıklarının azaltılması planlanmıştır. İyot,zekâ ve nörolojik gelişim için gereklidir;bu nedenle iyot eksikliğinin önlenmesi toplum sağlığı açısından büyük yarar sağlamaktadır. Sağlıklı bir erişkinin günlük iyot ihtiyacı 150 mikrogram kadardır. Bu,günlük gıdalar ve tuz aracılığıyla sağlanabilmektedir. Gebelik gibi özel durumlarda ise iyot ihtiyacı artmaktadır.
İyodun Azı da Zarar Çoğu da
İyodun bu gerekliliği yanında iyottan sakınılması gereken özel durumlar da vardır. Özellikle tiroid bezinin aşırı hormon ürettiği (hipertiroidi) durumda iyot alımının kısıtlanması gerekmektedir. Hipertiroidideki kadar olmamakla beraber Hashimoto hastalığı olarak bilinen tiroid hastalığında da yoğun iyot alımı (ilaçlar,kontrast maddeler gibi) yine bazı sorunlara yol açabilmektedir. Bu durumlarda hastayı takip eden hekim iyot konusunda gerekli değerlendirme ve uyarıları yapmaktadır. Yine bazı tiroid kanser tipleri de iyot azlığı ya da fazlalığı ile ilişkili olabilmektedir
Doç. Dr. Neslihan Kurtulmuş