Mineraller

Bakır

Büyüme ve gelişme için elzemdir. Kemikler,kıkırdak,deriyi oluşturan maddeler,saç ve kalp gibi birçok organ için gereklidir.
Hücrelerde enerji üretimine yardımcıdır.
Bağışıklık sisteminde önemli rol alır.
Vücuttaki serbest radikalleri nötralize eder ve hücre yıkımını azaltır. Kansere karşı koruyucudur.
Demirin depolanmasında ve kullanılmasında yardımcıdır.
Yetersizliğinde kansızlık oluşur. Tansiyon ve kolesterol yükselmesi gözlenir.
Aşırı alındığında toksik etki gösterir. Fazla posa ve çinko bakır emilimini azaltır.

Çinko

Vücutta 70’ten fazla enzimin yapısında yer alan bir mineraldir. Hücre çoğalması ile doku büyümesi ve yenilenmesini arttırır. Büyüme için elzemdir.
Çinkonun en iyi kaynakları deniz ürünleri,et,balık,süt,peynir,yumurta,yağlı tohumlar,kuru baklagiller ve tahılların özüdür.
Çinko bağışıklık sisteminin gelişmesinde ve yaraların iyileşmesinde etkilidir.
Göz sağlığı ve kemik gelişiminde etkilidir.
Vücudumuzun protein,karbonhidrat ve yağları kullanmasına yardım eder.
İnsülin hormonlarının depolanmasında ve salınımında etkilidir.
Yetersizliğinde cücelik,büyüme geriliği,saç dökülmesi,hastalıklara karşı dirençsizlik,yaraların iyileşmesinde gecikme,karaciğer ve dalakta büyüme,cinsiyet organlarının gelişiminde gerilik görülür.
Aşırı çinko alındığında demir emilimi engellenir.

Demir

Vücudumuzdaki demirin;2/3 ü kanda oksijen taşıyan hemoglobinin bileşiminde bulunur.
En iyi demir kaynakları kırmızı et,yumurta,kurutulmuş meyveler,yeşil sebzeler,kurubaklagiller,fındık,fıstık gibi yağlı tohumlardır.
Hayvansal besinlerle alınan demir bitkisel besinlerle alınan demire göre vücudumuzda daha fazla oranda emilir. Ve yararlılığı daha fazladır.
Demir bağışıklık sisteminin düzenlenmesinde etkilidir. Enfeksiyonlara karşı koruyucudur.
Kansızlığın önlenmesinde görevlidir.
Yetersizliğinde demir eksikliği anemisi,yorgunluk,iştahsızlık,baş dönmeleri görülür.
Yiyeceklerle alınan demir miktarının az olması,barsak parazitleri,çeşitli nedenlerle vücuttan demir kaybedilmesi,gereksinimin artması gibi durumlarda yetersizlik görülür.
Kepekli besinlerde bulunan tanen denilen bileşikler besinlerdeki demirin kullanılmasını engeller.
Demirden zengin olan besinler C vitamini içeren yiyeceklerle birlikte tüketildiğinde demirin vücutta kullanılabilirliği artar.

İyot

İyot,insan bedenindeki troid bezlerinin çalışması için gerekli olan bir mineraldir. Vücudumuzda bulunan iyotun %75,i troid bezinde bulunur.
En iyi kaynakları deniz ürünleri,balık,iyotlu tuz,süt ürünleri ve tahıllardır.
Tiroid bezinin çalışması için gerekli olan hormonların bileşiminde bulunur ve üretimleri için gereklidir.
Bazal metabolizmanın çalışmasında görev alır.
İyot yetersizliği,fiziksel ve zihinsel yorgunluk,hareketlerde yavaşlama,şişlik,uyuşukluk,kabızlık gibi sorunlara neden olabilir.
Yetersizliğinde basit guatr,kritenizm gibi hastalıklar görülür.
Yetersizliğinin önlenmesi için iyotlu tuz kullanılmalıdır ve mutlaka koyu renkli kavanozlarda,güneş ışığı almayacak şekilde muhafaza edilmelidir. İyot kaybını önlemek için yemeklere tuz en son aşamada eklenmelidir.

Kalsiyum

Kemik ve diş sağlığı için önemli bir mineraldir.
Kas kasılması,kanın pıhtılaşması ve sinir sisteminde uyarıların iletilmesinde görevlidir.
Kalp sağlığının korunmasında etkilidir.
Hücre içi ve dışı sıvılarının dengede tutulmasını sağlar.
Kan basıncının dengelenmesinde etkilidir. Dolayısıyla hipertansiyon hastalarında tedaviyi destekleyici bir rolü bulunmaktadır.
Bazı hormonların salınımını düzenler ve enzimlerin işlevlerini yapabilmeleri için gereklidir.
Diyette yeterli kalsiyum alımının obezitenin tedavisinde ve önlenmesinde etkili olduğu yönünde çalışmalar vardır.
Yetersizliğinde kemik kırılmaları,kas krampları,osteoporoz,sinir ve kas hücrelerinde bozukluklar,kan hücrelerinde ve böbreklerde bozukluklar görülebilir.

Krom

Vücuttaki enzim ve hormonların yapısında yer alır.
Karbonhidrat,protein ve yağ metabolizmasında etkili bir mineraldir. Krom,insülinin etkinliğini arttırarak glikozun hücre içine girmesine yardımcı olur.

Magnezyum

300’den fazla enzimin yapısında yer alır. Vücutta kalsiyum ve fosfor ile birlikte iskeletin yapısında bulunur.
Kas ve sinir sistemi hücrelerinin devamlılığını sağlar.
Kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucudur. Kan basıncının düzenlenmesine yardımcıdır.
Glikoz metabolizmasında görev alır.
En iyi kaynakları ceviz,fındık,fıstık,kurubaklagiller,yeşil sebzeler,özü ve kepeği ayrılmamış tahıllardır.
Yetersizliğine rastlanmasa da kandaki düzeyini düşük olması yüksek tansiyona,düzensiz kalp atışlarına neden olur.

Selenyum

Antioksidan özellik gösterir ve E vitamini ile birlikte çalışır. Antioksidan özelliği sayesinde hücreleri oksidasyona karşı korur ve bağışıklı sistemini güçlendirir.
Kasların zayıflamasını ve kan hücrelerinin yıkılmasını önler,
Kanser,felç,kalp hastalıklarına karşı önleyici etki gösterir,
Troid hormonlarını çalışmasında etkilidir.
En iyi kaynakları deniz ürünleri,tahıllar,brokoli,lahana,kereviz,soğan,sarmısak,turp ve yumurtadır.
Yetersizliğinde yorgunluk,sinirlilik,kalp kası ile ilgili sorunlar ve kas ağrıları görülür.
Aşırı selenyum alımı toksik etki gösterir. Bulantı,kusma,saç dökülmesi,deri döküntüsü ve siroz gibi sorunlara neden olur.

Sodyum ve potasyum

Vücut sıvılarının en önemli mineralleridir. Hücre içi sıvı dengesinin kontrolünde,asit-baz dengesinin sağlamasında görev alırlar.
Kalp kası ve diğer tüm kasların gevşemesine,sinir uyarılarının iletilmesine yardımcıdır.
Kan basıncının düzenlenmesini sağlar.
Yetersizliğinde kalp atışında bozulma,kas yorgunluğu,zihni bulanıklık,solunum güçlüğü görülür.
Potasyumun en iyi kaynakları yeşil sebzeler,patates,muz,kayısı,turunçgiller gibi meyvelerdir. Sodyum kaynakları arasında ise tüm besinler,salamura yiyecekler,yemeklere katılan bulyonlar,hazır çorbalar,kabartma tozu,maden suları gösterilebilinir.
Aşırı sodyum alındığında tansiyon yüksekliği ve ödem oluşumu gözlemlenir.

Dyt. Şengül sangu Talak