Son dönemde birçok ünlü ismin hayatını kaybetmesine neden olan pankreas kanseri,teknoloji devi Apple’ın kurucusu Steve Jobs’un ölümüyle bir kez daha tartışılmaya başlandı. Sinsi bir hastalık olarak nitelendirilen pankreas kanserinin erken dönem belirtileri yok denecek kadar az. Kilo kaybı,halsizlik veya sarılık genelde ilk başvuru şikayetleri oluyor. Ancak pankreatit atağı ya da şeker düzeyi düzensizliklerinde de pankreas kanserine dikkat edilmesi gerekiyor.
40-60 yaş arası riskli
Genellikle 40-60 yaş arasında görülen pankreas kanseri,pankreastaki sağlıklı hücrelerin anormalleşip çok hızlı çoğalmaya başlaması sonucu ortaya çıkıyor. Gelişen bu anormal hücreler,pankreasta tümör olarak adlandırılan bir kütle oluşturuyorlar. Bu tümörlerden kötü huylu (malign) olarak nitelendirilenlerin içinde en sık görülenleri;adenokarsinom olarak bilinen ve sindirim enzim lerinin üretiminde yer alan hücrelerden köken alan tümörlerdir.
Bu hücreler sindirim ve pankreas sıvısının içinden aktığı pankreas kanalının yüzeyini kaplıyorlar. Kanser,adacık hücrelerinde de oluşabilir ancak bu,daha seyrek görülen bir durum.
Pankreas kanseri genel olarak 40-60 yaş arasında daha sık görülüyor.
Şeker hastalığına dikkat
Pankreasın adacık hücre kanserleri şeker düzeyini etkileyen insülin ve glukagon gibi gibi hormonları salgılayabilirler. Bü durum aniden ortaya çıkan şeker hastalığının sebebi olabiliyor. Ailesinde şeker hastalığı öyküsü olmayan hastalarda böyle bir tablonun ortaya çıkması,dikkat çekici olarak değerlendiriliyor.
Öncelikli yöntem cerrahi
Safra taşı veya alkol kullanımı gibi bir etken yokken geçirilen pankreatit atağı da yine,pankreas kaderinin ilk bulgusu olabiliyor. Hastalar genelde hastalığın kısmen ilerlediğini gösteren karın ve sırt ağrısı,sarılık,kilo kaybı ve karında şişlik gibi şikayetlerle doktora başvuruyorlar.
Tedavide öncelikli yöntemi,cerrahi olarak tümörün çıkarılması oluşturuyor. Sarılığı olan bazı hastalarda ameliyat öncesi safra yollarına stend yerleştirilerek karaciğerin dinlendirilmesi tercih edilebiliyor. Ameliyat sonrası dönemde kemoterapi ve radyoterapi neredeyse hastaların tümünde ihtiyaç haline geliyor.
Metastazda kemoterapi
Tümörün cerrahi olarak çıkarılmasının mümkün olmadığı lokal ileri evrede kemo-radyoterapi ile kitle boyutlarında küçülme sağlanarak cerrahi şansı elde edilebiliyor. Hastalığın karaciğer gibi uzak organlara yayılım gösterdiği durumlarda ise uygulanan tek yöntem;kemoterapi.
Pankreas organ olarak karın arka duvarında yerleşmiş ve birçok kan ve lenf damarının akım yolu üzerinde yer alıyor. Bu nedenle tedavi sonrasında hastalığın nüks olasılığı yükseliyor. Tedavi edilen hastaların ortalama olarak 3 yıl içinde yeniden bu hastalık ile karşılaşmaları mümkün.
Risk faktörleri neler?
Hastalığa neden olan kesin faktörler henüz bilinmiyor. Ancak sigara içenlerde riskin yüksek olduğu biliniyor. Bunun dışında aile öyküsü,genetik faktörler ve bazı mutasyonların hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırdığı saptanmış. Kronik alkol kullanımı da suçlanmış olsa da henüz ispat edilmiş değil.
Dr. Ümit Sekmen