Sağlık ve lezzet kutusu:Herkesin sevdiği,yemeklerimize lezzet katan,tam bir protein kaynağı olan,büyüme gelişme ve iyi beslenme için tüketilmesi önerilen,çok değişik şekillerde kullanılabilen yumurtayı satın almak,saklamak ve tüketmek için bazı noktalara dikkat etmeliyiz.
Yumurtanın bayatladığı nasıl anlaşılır?
Taze yumurtada bile bir miktar hava boşluğu vardır ve bu nedenle suda yüzer. Ancak yumurta bayatladıkça su kaybeder ve hava boşluğu büyür,böylece daha büyük bir kısmı su yüzeyinde kalır. Tabağa kırıldığında beyazı ve sarısı daha akışkan görünür,sarısı kolayca dağılır.
Yumurta satın alırken nelere dikkat edilmelidir?
Yumurtaların karton kutuda ve her birinin üzerinde üretici firma damgası olmasına,üretim tarihinin yeni olmasına,çatlak ve kırık olmamasına özen gösterilmelidir.
Dışarıda ortam sıcaklığında açıkta satılan,üstü dışkı ile bulaşmış,çatlak,kırık,akmış yumurtalar satın alınmamalı ve kullanılmamalıdır.
Yumurta nasıl saklanır?
Yumurtalar buzdolabının orta ve alt raflarında orijinal karton ambalajlarında saklanmalıdır. Genel bir alışkanlık olmasına rağmen buzdolabının kapağında yumurta saklamak,sıcaklığın en yüksek olduğu alan olduğundan uygun değildir.
Yumurta yıkanmadan saklanır. Çünkü üzerinde koruyucu bir tabaka vardır ve su ile temas ettiğinde bu tabaka kaybolarak dış etkenlere duyarlı bir hale gelir.
Özellikle çiğ etlerin,diğer çiğ gıdaların ve bunlardan damlayacak suların teması engellenmelidir. Yumurtalı yiyecekler kapalı kaplarda saklanmalıdır. Diğer tüm çabuk bozulan gıdalar gibi oda sıcaklığında iki saatten uzun tutulmamalıdır. 65 derecenin üzerinde en çok iki saat,ya da 4 derecenin altında buzdolabında saklanabilir.
Yumurta buzdolabında ne kadar saklanabilir?
Çiğ yumurta orijinal ambalajında 4-5 hafta,katı pişmiş yumurta ise bir hafta saklanabilir. Her iki durumda da yumurtada kırık veya çatlak olmaması gerekir.
Yumurtaları karton kutusu içinde tezgahta unutmuşum,tüketebilir miyim?
Sıcaklık değişimi kritiktir. Buzdolabından çıkan yumurtaların oda sıcaklığında yüzeyleri nemlenir ve mikrop üremesine elverişli bir hale gelir. Buzdolabından çıkan yumurtalar en çok iki saat dışarıda kalmışsa güvenle tüketilebilir.
Yumurta nasıl pişirilmelidir?
60-65oC’da katılaşmaya başlayan yumurta,3- 3.5 dakika kaynatıldığında tam pişmiş kabul edilir ve güvenle tüketilebilir. Yumurta bir başka gıda maddesi (süt vb.) ile pişirilecekse yine 65 oC’nin üzerinde pişirilmesine dikkat edilmelidir. Az pişmiş yumurtaların tüketilmemesi tavsiye edilir.
Yumurta güvenli bir gıda mıdır?
Yüksek kalitede bir gıda maddesi olan yumurtanın içi aslında sterildir. Soğukta ve nemsiz ortamda saklandığında mikrobiyolojik açıdan güvenlidir. Ancak yumurtalar birçok mikroorganizmayla bulaşabilir,hatta Salmonella (tifo mikrobu) taşıyabilir. Bu nedenle,üstü dışkı ile bulaşmış,çatlak,kırık,akmış yumurtalar satın alınmamalı ve kullanılmamalıdır.
Yumurtanın görünümü ile sağlıklı olması arasında ilişki var mıdır?
Yumurtanın kabuk rengi,yumurtlayan tavuğun rengine benzer. Kabuk rengi ile besin değeri veya lezzeti arasında ilişki yoktur. Lezzet hayvanın yemindeki besin içeriği ve aromatik maddelerle belirlemektedir. Sarının açık veya koyu olması da besin maddeleriyle ilgilidir. Yumurta akındaki renk değişikliği bozulmayı gösterir ve tüketilmemelidir. Yumurta sarısındaki kan benekleri yumurtlama süreci ile ilgilidir ve tüketmenin sakıncası yoktur. Katı yumurtada sarının dış tabakasında görülen yeşil halka,çok pişirmeye bağlı olarak ortaya çıkan sülfür ve demir bileşiklerini gösterir,yine tüketilmesinde sakınca yoktur.
Gıda ile bulaşan hastalık ne demektir?
Gıdalara işlenmeleri ve hazırlanmaları sırasında mikroorganizmalar bulaşabilir. Bu etkenler veya bunların toksinleri özellikle bebek ve yaşlılar,gebeler başta olmak üzere insanlarda çeşitli zehirlenme ve hastalıklara neden olurlar.
Yumurtaya hangi hastalık etkenleri bulaşabilir?
Yumurta aslında son derece sağlıklı ve güvenli bir gıda olmakla birlikte,dışkı ile bulaşma ihtimali olduğundan dışkıda bulunabilen etkenler kabuğuna,kırılırken de içine bulaşabilir. Bu etkenlerin başında Salmonella (tifo) gelir. Kuş gribi,etkenlerin arasında sayılsa da bu hastalığa yakalanan kanatlılar yumurta yapmayı bıraktıkları ve hızla öldükleri için pek mümkün değildir. Ancak hastalık etkeni bulaşmış ve hijyenik olmayan kafes ve folluklardan bulaşma ihtimali olabilir.
Yumurta ile bulaşan etkenlerden nasıl korunabiliriz?
Yumurta kabuğundan bulaşma ihtimali olan etkenlerden korunmak için,çiğ yumurtalar parçalanmadan dikkatle kırılmalı,kabuklar hemen atılmalı ve eller sabunlandıktan sonra yemek hazırlamaya dikkat edilmelidir. Kabuğu ile pişirilen yumurtalar da iyice haşlanmalıdır.
Sağlık Editörü