Tarihi Ebola salgını ve rahim naklinden doğan bebek 2014 yılına damgasını vuran konulardandı. Sağlıkta birçok dönüm noktası yaşandı, Koruyucu sağlık hizmetlerinde ve medikal inovasyonlarda olağanüstü başarı hikayelerine şahit olduk. Cerrahi girişimler, kısırlık ya da felç ile mücadelede büyük aşamalar kaydedildi. Yıkıcı hastalıklarla ilgili araştırmalar yapıldı, sosyal medyada hiç görülmemiş ve olumlu tepkiler toplayan farkındalık kampanyaları düzenlendi. Daha uzun yaşamın kapıları aralandı, tüm diyetleri unutturan yeni diyet çeşitleri ortaya çıktı. Kısaca, sağlık açısından hiç olmadığı kadar hareketli bir yıl geçirdik. İşte 2014 yılının en önemli, kilometre taşları olan olaylar, buluşlar ve yeni umutlar:
1) ALS Hastalığı Farkındalık Kampanyası
Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) bu yıl içerisinde en çok duyduğumuz haber başlıkları arasında ilk sırada yer alıyor. Nedeniyse sosyal medya. Kampanya, ALS Hastaları için herkesin birbirini düelloya davet etmesiyle çok kısa bir sürede yayıldı. Yenilikçi sosyal medya kampanyası Ice Bucket Challange ALS hastalığı için tüm dünyada farkındalık yarattı ve ciddi miktarda bağış toplandı.
2) Rahim Naklinden Doğan İlk Bebek
Doğuştan rahmi olmayan veya sonradan kaybetmiş olan hastalar için devrim niteliğinde bir olay yaşandı. İsveçli doktorlar dünya ve tıp tarihinde inanılmazı başararak rahim nakli yaptı. Rahim nakli yapılan 36 yaşındaki kadın anne oldu ve sağlıklı bir erkek çocuğu dünyaya getirdi.
3) Ebola Salgını Tüm Dünyayı Tehdit Etti
Batı Afrika’nın belirli bölgelerinden başlayıp, ABD’de dahil olmak üzere diğer ülkelere ulaşan Ebola virüsü tüm dünya için ciddi bir tehdit olarak kabul edildi. Dünya Sağlık Örgütü ise salgınla ilgili “şimdiye kadar mücadele ettiklerimizin arasında en zorlusu” açıklamasını yaptı. Yeni ilaçlar geliştirilmesine rağmen, hastalık için halen daha aşı üretme çalışmaları devam ediyor.
4) Felç Hastaları için Yeni Bir Umut Doğdu
Yürüyemeyen felç hastaları için öncü tıp teknolojisi yeni bir umut oldu. Çalışma son hızıyla sürerken, test sonuçları ise sevindirici ve umut verici bilgiler içeriyor. ReWalk adındaki cihaz sayesinde, geçirdiği bir kaza sonucu belden aşağısı felç kalan Errol Samuels ayağa kalktı ve artık yürüyebiliyor. Cihaz kalça, diz, ayak bilekleri ve pelvis kaslarını destekleyen metal bir atelin birleştirilmesi ile vücuda giyiliyor. Motorlu bir cihaz kullanarak da kişinin ayağa kalkmasını ve yürüyebilmesini mümkün kılıyor.
5) Google Kansere Savaş Açtı
Düzenlediği bir etkinlikte herkesi heyecanlandıran bir gelecek planından bahseden GoogleX Lab’ın yöneticilerinden Andrew Conrad, gelecek yıllarda nanoparçacıklar sayesinde insan kanında yapacağı analizle ortaya çıkabilecek hastalık ve sağlık problemlerini önceden tespit edebileceklerini söyledi. Belki çok uzun zaman alacak, uzun yıllar süren araştırmalar ve çalışmalar gerektirecek ama gerçekleştiğinde sağlıkta atılan en büyük devrim olacağı kesin.
6) Google Diyabet Hastaları için Akıllı Lens Geliştirdi
Google, sağlığa yaptığı yatırımlara çok önemli bir yenilik daha ekledi. Glass teknolojisinin ardından diyabet hastaları için akıllı lens geliştirdiğini duyurdu. Google’nin geliştirdiği bu akıllı lens, gözyaşı sayesinde glikoz seviyesindeki verileri ölçümlüyor ve cep telefonu ya da bilgisayara iletiyor. Diyabet hastaları için çok büyük bir gelişme olan bu cihaz, oluşan acil bir durumda kullanıcının müdahale edebilme şansını yükseltiyor.
7) Kanserin Kök Hücresi Bulundu
Kanser oluşumunda tümörlerin yeniden ortaya çıkmasının her bir kanserin kendi içerisinde kök hücrelerinin olduğu Science dergisinde yayımlanan, birbirinden bağımsız üç ayrı araştırmayla kanıtlandı. Bilim adamlarının fareler üzerinde yaptığı deneylerde, kanserin tedavi edilmesinden sonra tekrar belirmesine yol açan faktörün kök hücreler olduğu bulundu. Ortaya çıkan bu araştırma sonuçları sayesinde, kanserli hücrelerin sağlıklı hücrelere zarar vermesi önlenebilir ve kanser için bir tedavisi yöntemi bulunabilir.
8) Gizemli Salgın “Enterovirüs D68”
Enterovirüs D68 adındaki viral enfeksiyon genellikle bebek, çocuk ve genç kişilerde görülüyor. Enterovirüs D68 yeni bir virüs değil, ancak 2014 yılı içerisinde benzerine görülmemiş bir şekilde binin üzerinde kişide görüldü. Enterovirüsler özellikle sonbahar aylarında daha sık görülüyor, korkutucu olan kısmı ise çok hızlı bir şekilde yayılıyor ve nedeni bilinmiyor. Özellikle, astım hastalığı olan kişiler bu virüsten ciddi şekilde etkileniyor. Astım hastalığı olmayan kişilere bulaştığında ise sıradan bir soğuk algınlığı gibi hissettiriyor. Ebola ile kıyaslandığında daha az korkutucu bir tablo çizen bu hastalık Amerika’da kısa zamanda büyük bir korkuya yol açtı.
9) Hepatit C Tedavisinde Sona Yaklaşıldı
FDA (U.S Food and Drug Administration) tarafından yapılan bir araştırma Hepatit C hastalarına umut oldu. Karaciğer iltihabına neden olan bir enfeksiyon sonucu görülen Hepatit C son araştırmaların ışığı altında tarihe karışabilir. Ocak ayında yayınlanan raporda, araştırmacılar klinik bir çalışmada Hepatit C ilacı için yüzde 98 bir iyileşme oranı yakaladıklarını belirtti.
10) Akdeniz Diyetinin Bir Çok Faydası Bulundu
Uzun ve sağlıklı bir yaşam için, zeytinyağı, baklagiller, meyve ve sebze bakımından zengin olan Akdeniz diyetiyle ilgili 2014 yılında yapılan tıbbi araştırmaların olumlu sonuçları heyecan yarattı. Yapılan yeni araştırmalar ise Akdeniz diyetinin sağlıklı, hastalık risklerinden arınmış bir yaşamla, anti-inflamatuar ve antioksidan etkilerle bağlantılı olduğunu gösteriyor.
Umut Veren Diğer Önemli Gelişmeler;
Kanamayı 20 Saniyede Durduran Jel
Olası bir trafik kazası veya yaralanma durumunda kan kaybı ciddi önem taşıyor, acil yardım ekipleri saniyelerle yarışıyor. Fakat kan kaybını önleyebilecek bir çözüm şimdiye kadar bulunamadı. VetiGel adındaki jel ise bu ihtiyaca karşılık sadece 20 saniyede çok ciddi yaralanmalardaki kan kaybını durdurmayı amaçlıyor. İlk olarak veteriner kliniklerde, sonrasında bir zararı olmadığı kanıtlandığında insanlar üzerinde kullanılmaya başlanılacak olan bitki bazlı bu jel tıp dünyasında müthiş bir buluş olabilir.
Akıllı Bardak Vessyl Geliştirildi
Bir bardak düşünün, içine koyduğunuz sıvının ne olduğu anlıyor ve içtiğiniz bu sıvının kalori miktarını size gösteriyor. İnanması biraz zor ama yapıldı bile. Vessyl, günlük tüketmeniz gereken su miktarı konusunda size yardımcı oluyor, ölçümlemeler yapıyor ve sizi yönlendiriyor. Kablosuz şarj edilebilen bu akıllı bardaklar mobil uygulama aracılığıyla iletişimi sağlıyor.
Parkinson Hastalığı’nda Kök Hücre Buluşu
Parkinson hastalığının tedavisi henüz bulunamadı, fakat bilim adamları yaptıkları araştırmalar sonucunda; hastalığın beyinde oluşturduğu hasarı kök hücrelerin iyileştirebileceğini söylüyor. Bilim adamları fareler üzerinde yaptıkları deneylerde, beyinin tek bir tarafındaki dopamin üretimini sağlayan nöronların etkinliğini sıfıra indirdiklerini, ardından kök hücreleri nöronlara dönüştürerek dopamin üretimini sağladıklarını söyledi. Araştırma şuan için insanlar üzerinde test edilebilecek seviyede değil, hazır olunabilecek tarih içinse 2017’yi işaret ediyorlar.
Kan Testiyle Depresyon Teşhisi
Çağın hastalığı depresyonu teşhis etmek artık çok daha kolay olacak. Northwestern Medicine isimli ilaç şirketi majör depresyonu sadece kan testi yaparak tespit edebileceklerini duyurdu. Bu test sayesinde terapilerin başarıları ölçülebilecek, depresyon tedavisi gören kişilerin iyileşme süreçleri açık bir şekilde gözlemlenebilecek.
Sağlık Editörü
