İnsanların çoğunda olan,bir kısmı doğuştan var olup bir kısmı da zaman içerisinde oluşan genellikle kahverengi renkli lezyonlardır. Deriye rengini veren yani pigmenti üreten “melanosit“denen hücrelerdir. Bu hücrelerden köken alır,yuvalanmasıyla oluşur. Genellikle kalıtsal olarak meydana gelir. Benlerin bir kısmı doğuştan vardır. Bir kısmı ise zaman içerisinde ortaya çıkar. Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde ortaya çıkarlar. Zaman içerisinde sayıları artabilir. Ancak belli bir yaştan sonra yeniden çıkışı beklenmez. Özellikle 35 – 40 yaşından sonra çıkan benler mutlaka kontrol edilmelidir. Mutlaka şüpheyle karşılanmalıdır.
Benler nasıl oluşuyor?
Özellikle ergenlik döneminde,gebelikte,güneşlenme ile benler büyüyebilir. Renk değişikliğine uğrayabilirler. Doğumsal benler ise vücutta orantılı olarak çocuk büyüdükçe büyür. Bunun dışında bir değişme göstermezler. Eğer ben’de bir değişiklik var ise mutlaka bir dermatoloji doktoruna kontrol ettirilmesi gerekir. Benler,genellikle simetrik,sınırları düzenli,rengi homojen birden fazla renk içermiyor ise çapı da 6 mm’den küçükse masum olarak kabul edilebilir. Fakat kollarda 20’den fazla vücutta ise 50’den fazla ben varsa masum da olsa yapıları,bu sayıda ben’i olan kişilerin yıllık kontrollerini yaptırmaları gerekir. Eğer ben simetrik değil,sınırları düzensiz,rengi homojen değil,birden fazla renk barındırıyor ve çapı 6 mm’den büyük ise kişilerin daha özenle ben’leriyle ilgilenmesi,izletmesi gerekmektedir. Çünkü bunlar “displastik ben”dediğimiz,ileride problem çıkarabilecek,üzerinden“malign melanom”denen tehlikeli bir kanser türü gelişebilecek türde benler olabilir. Tabiî ki her displastik ben’den “malign melanom”gelişmiyor. Ancak yine de görmek,takip etmek gerekir. Eğer bir ben travmaya maruz kalmadan kanıyorsa,hızlı bir değişim gösteriyorsa,içerisinde renk farklılıkları varsa yine önemli olabilir. Muayene ile anlaşılması gerekir.
Dr. Funda Güneri