Her yıl 100000 kişinin 150-200 tanesi sindirim sistemi kanaması geçirmektedir. Gastrointestinal sistem (mide-bağırsak kanalı) kanaması bir hastalıktan ziyade bir belirtidir. Kanama sindirim sisteminde bulunan yemek borusu,mide,ince ve kalın bağırsaklardan kaynaklanabilir ve birçok farklı sebepten oluşabilir. Çoğu kez kanama kontrol altına alınabilir ve tedavi edilebilen sebeplerden kaynaklanır,çoğunlukla hayatı ciddi tehdit eden boyutlara ulaşmaz ancak hastaneye yatışı gerektirebilir. Kanama ciddi olmasa da yerinin bulunması gereklidir. Mide hastalıklarına bağlı kanama en sık görülen sindirim sistemi kanamasıdır. Mide kanamalarının en sık sebebi de ani gelişebilen mide erozyonları (tahrişleri) ve on iki parmak bağırsağı (duodenum) ve mide ülserleridir. Mide ve duodenum ülserleri kan damarlarının duvarlarının zedeleyerek yırtılmasına neden olur ve kanamayı başlatır. Bu ülserlerin oluşmasındaki en sık sebep artmış mide asidi veya mideye yerleşen ‘helicobacter pylori’isimli bir bakteridir. Mide asidi açlıkta,yenilen bazı gıdalar (baharatlı,ekşi,aşırı yağlı,kızartılmış gıdalar gibi) sonucunda,stresli ortamda sıklıkla artar.
Ülseri Etkileyen Sebeplerden Biri:Sigara
Günümüzde ülserden sorumlu tutulan etkenlerinin arasında sigara da önemli bir yer tutar. Sigara içmek mide asidi ve pepsin salgılanmasını ve mide hareketlerini artırarak mide üzerinde olumsuz etkilere sebep olur. Sigara;gastrit,erozyon ve ülser oluşumuna zemin hazırlar veya var olan ülserin ciddileşmesine yol açar. Ayrıca,sigara içilmesi,koku ve tat alma duyularını zayıflattığından kişinin yemeklerden daha az zevk almasına neden olur ve iştahını azaltır,sindirim düzenini bozar ve hasta sıklıkla aç dolaşır ve mide asidi artar. Bu sebepledir ki mide kanaması sigara içenlerde daha fazla oranda görülür. Yine,ülser gelişen hastaların sigarayı içmeyi sürdürmeleri durumunda kanama,midede delinme,kanamanın durmaması veya yeniden başlaması ve skar dokusu gelişimi ile darlık gibi istenmeyen durumların oluşması ihtimali oldukça yükselir. Sigara dumanı ülserin nedbeleşmesini önleyip yeniden açılmasını kolaylaştırır. Çeşitli araştırmalar günde 10 taneden fazla sigara içenlerde iyileşme olasılığının azaldığını,yineleme tehlikesinin ve komplikasyonların arttığını göstermektedir. Sükralfat gibi koruyucu bileşikler ve asit salgısını azaltan güçlü ilaçlar bile sigaranın mide üzerindeki zararlı etkilerini önleyememektedir Bununla birlikte sigara iyileşmiş ülser hastalarında tedaviden sonra ülserin tekrar ortaya çıkmasına da neden olur. Sigara helicobacter pylori enfeksiyonunun da midede daha da yoğun olmasına yol açar ve böylece ülser nüksü riskini artırır. Ülser hastalığından ölüm oranları sigara içenlerde daha fazladır. Mide kanamalarının sebepleri arasında mide kanserleri de önemli yer tutar.
Sigara ve Kanser İlişkisi
Sigara ve kanser ilişkisi günümüzde çok iyi bilinmektedir. Tüm kanser vakalarının 3’te 1’inin nedeni sigaradır. Yine sindirim sistemi içerisinde mide kanserlerinin de sigara ile bağlantılı olabileceği bilinmektedir. Günümüzdeki bilgiler,hiçbir ilacın sigara içen hastalarda anlamlı bir yarar sağlayamadığını göstermektedir;peptik ülseri olan ve sigara içen hastalara en yararlı öneri sigarayı bırakmaları olacaktır. Sigara hem aç hem tok içildiğinde sindirim sistemine zarar verse de özellikle aç karnına içilen sigara mide kanaması ve ülserini tetikliyor çünkü aç kalmak,öğün aralarını uzatmak mide asit salgısını artırdığından,mide asit salgısını artıran sigarayı da aç karnına içmek mide tahribatı riskini oldukça artırmaktadır. Ayrıca özellikle sabahları aç karnına içilen sigara iştahı da kapatarak düzenli kahvaltı yapılmasını engelleyebilmekte ve kişi uzun süre aç kalabilmektedir. .Sonuçta hem açlık hem sigara mide kanaması riskini artıran faktörler olduğu için,açlıkta içilen sigara (risk içilen sigara sayısı ile doğru orantılıdır) mide kanaması riskini daha da artırmaktadır.
Dr. Özdal Ersoy