Crohn hastalığı sindirim sistemini oluşturan yemek borusu,mide,ince ve kalın barsaklardaki bir veya birkaç bölümü tutabilen,barsak zarında ülserler ile duvarında kalınlaşma oluşturan bir hastalık. Sindirim sisteminin her yerini tutan bu hastalıkta,ağızdan başlayarak kalın barsağın son kısmına kadar tutulum olabiliyor. Barsaktaki iltihaplanma bu bölgelerde darlıkların oluşmasına yol açabiliyor. Hastalıklı bölgeler birkaç santimetre uzunlukta olabileceği gibi onlarca santimetreyi aşan uzunluğa çıkabiliyor.
Hastalık en çok “ileum”denilen ince barsakların son kısmını tutarken,kalın barsak ve anüs bölgesini de tutabiliyor. Anüs bölgesinde “fissür”denilen çatlaklar ve “fistül”olarak isimlendirilen iltihabın aktığı delikler bulunabiliyor. Crohn hastalığı,1950-1980 yılları arasında insidansı artan,bugün ise sıklığı 100 binde 1 ile 10u bulan bir hastalık. Kadın ve erkeklerde benzer oranlarda görülen hastalık,beyaz ırkta daha fazla görülürken,oluşumunda ailesel eğilimin rolü olduğu söyleniyor.
Belirtileri:Crohn hastalığının tutulan bölgeye göre değişik bulgulara yol açabildiğini belirten İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı,hastalığın belirtilerini şöyle anlatıyor:“En sık olarak karın ağrısı ve ishal görülür. Barsakta ciddi derecede daralmanın oluştuğu hastalarda,karında şişlik,ağrı,kusma,kabızlık görülebilir. Kalın barsağın tutulduğu hastalarda ise dışkı ile kan gelmesi de görülebilir. Crohn hastalığının aktif döneminde,hastalar yorgunluk,halsizlik hisseder ve ateşleri olabilir. Anüs çevresinde çatlak,iltihaplı akıntı yapan fistüller,apseler hastalığın diğer bulgusudur.
Crohn hastalarının bir kısmında gözler,cilt,ağız ve eklemlerle ilişkili yakınmalar,bulgular olabilir. Gözün dış tabakasının iltihaplanması veya göz merceğini kaplayan tabakada iltihaplanma gözle ilgili başlıca rahatsızlıklardır. Ciltte en sık görülen problem,özellikle diz altlarındaki bölgelerde ağrılı kırmızı şişliklerdir. Nadiren ayak bileği yakınında ülserler oluşabilir. Ağızda sıklıkla normal kişilerde de görülebilen beyaz renkli küçük yaralar yani aftlar görülebilir.
Eklemlerde,en sık olarak dizlerde ağrılı şişmeler Crohn hastalığının aktif dönemlerine eşlik edebilir. Bazen şişlik olmadan da eklem ağrılarından yakınılabilir. Kalça ve omurga eklemlerinde hastalık aktif dönemde olmasa bile ağrılar olabilir. Barsakta daralmalar olması durumunda ona bağlı sıkıntılar çıkar. Şişkinlik,ağrı,daralma dolayısıyla dışkının ilerlemesi güçleşeceği için tıkanma,kabızlık,kusma da görülebilir.”
Tanısı:Tanı için önce bu hastalıktan şüphelenmek gerektiğini belirten İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı,tanı koymak için en çok kolonoskopi yöntemini kullandıklarını vurguluyor. Kolonoskopi ile ince bağırsağın son kısmına kadar geçmek mümkün. Hastalık şüphesi olan yerlerden biyopsi alınıyor. Özellikle bir bölge sağlıklıyken başka bir bölgenin hasta görünmesi Crohn hastalığı teşhisini getiriyor. Bu ön fikirden sonra asıl tanı,patolojik olarak alınan parçanın incelenmesiyle oluyor. Gerekli görüldüğünde sindirim sisteminin üst kısımlarında hastalık olup olmadığına endoskopiyle bakılıyor.
Doç. Dr. Çağlar Baysal