Gebelikte En Sık Görülen Ortopedik Şikayetler
Bel ağrısı,sırt ağrısı,kalça ve kasık ağrıları,sinir sıkışma bulguları,osteoporoz,baldır krampları ve varis gelişimi en sık görülen problemlerdir. Bel ve sakro-iliak eklem ağrısı gebelikte en çok görülen ağrılardır.. (%50-70) . Gebeliğin 3. ayından sonra baslar. 5-7. aylarda artar ve 7. aydan sonra azalır. Genellikle hafif seyirilidir. %10-15 gebede ağrı şiddetli olabilir. Daha önce bel problemi olanlarda ağrı görülme sıklığı 2 kat fazladır. Bel ağrısının kilo alımıyla direk ilişkisi yoktur. Uterusun büyümesiyle vücudun ağırlık merkezi yer değiştirir. Boyun ve omuzlar öne doğru eğilir,bel eğimi artar. Bu da bazı kaslarda gerilmeye,boyun ve bel kemiğinde zorlanmaya neden olur. Ayrıca gebelikte salgılanan hormonların etkisiyle (özellikle relaksın) bağlar gevşer ve özellikle sakroilıak eklem olmak üzere eklemde fonksiyonel bozukluk oluşur. Direk sinir basısına bağlı veya yansıyan ağrı nedeniyle bel ağrısına bacak ağrısı da eşlik edebilir. Daha önce bel fıtığı olan kişilerde gebelikle birlikte ağrı artısı ve fıtıkta büyüme gözlenebilir.
Gebelerde görülen bel ağrılarını bir diğer nedeni de osteoporozdur. Bazı kişilerde gebelikle birlikte hızlı kemik kaybı oluşur buna bağlı mikrokınklar veya stres kırıkları gelişebilir. Kırıklar en çok kalçada görülmekle birlikte bel kemiklerinde de görülebilir. Ağrı çok daha Şiddetlidir. Bel ağrılı hastanın tedavisinde ilk yapılması gereken sey istirahattır. Gerekirse sakroiliak kemer kullanılabilir. Ilık uygulama,hafif masaj,TENS uygulanabilir. Egzersiz tedavisi de çevre kasları güçlendirerek ağrının azalmasını sağlar. Gebelerdekı 2. en sık görülen şikayet kollarda,elde ve bacaklarda görülen uyuşmalardır.Uyuşmaların nedeni sinir baskısıdır. Gebelerde diafragmanın yukarı doğru itilmesi,dik durusun bozulması,omuzların düşük ve öne doğru eğilmesıyle boyun çevresindeki sinirlere olan baskı artar,vücutla artan sıvı artısı (ödem) da bazı sinirler üzerindeki baskıyı kolaylaştırabilir. Sinir basıları ıcin istirahat,gerekirse splınt uygulamaları,germe gevşeme egzersizleri önerilir. Genellikle gebeliğin sonlanmasıyla bulgular düzelir. Gebelerde kalça ağrısı önemlidir. Kalça ağrısında belden yansıyan ağrı. osteoporoza bağlı ağrılar neden olabileceği gibi nadiren de kalça kemiğinde gelişen hızlı kemik harabıyetı de gelişebilir. Erken dönemde tanı MRI ile konulur. Tedavide önemli olan yük vermenin kısıtlanmasıdır. Gebelerde kalsiyum ve magnezyum eksikliğine bağlı kramplarda artış,büyüyen uterusun damarlarabasısıyla varis gelişimi,hormonal değişikliğe bağlı vücutta su tutulumunun neden olduğu bacaklarda sısme,gerilme hissi,ayak bileklerinde ağrı. hareket kısıtlılığı da gözlenebilir. Genellikle istirahat,bacakları yüksekte tutmak,masaj ve düzenli egzersiz bu sorunların giderilmesine yardımcı olur.
Doç. Dr. Selda Bağış