Damarlardaki kan basıncının normalin üzerinde olması hali olarak tanımlanan yüksek tansiyon,beyin kanaması ve felç,kalp yetersizliği ve kalp krizi,böbrek yetersizliği,görme kaybı gibi hastalıklara neden olabiliyor. Hipertansiyon hastalarında kan basıncı normal sınırlarda tutularak bu hastalıkların oluşması önlenebiliyor. Kan basıncı sistolik (halk arasında büyük tansiyon) ya da kalbin kanı pompalarken oluşturduğu basınç ve diastolik (halk arasında küçük tansiyon) ya da kalbin kan pompalamaya ara verdiği dönemdeki basınç olarak iki farklı değerden oluşur. Normal kan basıncı değerleri sırasıyla sistolik için en çok 130 mm Hg,diastolik için ise en çok 85 mm Hg olmalıdır,bu değerler normal kan basıncı değerleridir. Sınırda normal değerler ise sistolik kan basıncı için 130-139 mm Hg,diastolik kan basıncı içi ise 85-89 mm Hg dır. Hipertansiyon sınırı ise sistolik kan basıncı için 140 mm Hg,diastolik kan basıncı için ise 90 mm Hg dır.
Hatta WHL tarafından İdeal kan basıncı 120/80 mmHg veya altı olarak duyuruluyor. Hipertansiyonla ilgili risk faktörlerini fizyolojik,çevresel,diyet ve ilaç olarak sıralayabiliriz.
Şişmanlık
Hipertansiyonda ( HT) başlıca risk faktörüdür. Beden ağırlığı olması gerekenin % 20 üzerinde olanlarda HT sıklığı normal kiloluların iki katıdır. Bel / kalça oranını ile HT arasındaki ilişkinin,şişmanlık ile HT dan daha önemli olduğu saptanmıştır.
Diyetsel Rist Faktörleri
Bazı besin öğeleri kan basıncını olumlu ve olumsuz yönde etkiler.
Sodyum:Normal çalışan bir vücutta plazmada bulunan sodyum miktarı arttığında natriüretik hormon salgılanarak sodyumun idrarla atımı sağlanarak plazma düzeyi düşürülür. Fakat bu hormonun salınımında problem olduğunda plazma sodyum düzeyi yükselir ve bu da hipertansiyona neden olur.
Kalsiyum:Yetersiz kalsiyum alımının HT riskini arttırdığı saptanmıştır.
Potasyum:potasyum tüketimi ile HT arasında ters orantı vardır. Günlük beslenmede potasyumdan zengin beslenmenin vücudu yüksek kan basıncının olumsuz etkilerinden koruduğu saptanmıştır.
Magnezyum:Magnezyum tansiyonun kontrol edilmesini sağlayan hormon ve enzimlerin yapısında yer alır. Yeterli miktarda alınması kan basıncının kontrol edilmesi açısından önemlidir.
Lipitler:beslenmede doymuş yağların azaltılıp,çoklu doymamış yağların eklenmesi ile HT olanlarda kan basıncının düştüğü gözlenmiştir.
Alkol:Düzenli alkol alımı kan basıncını yükseltir. Toplumda HT hastalarının % 5 inin alkol alımına bağlı olduğu hesaplanmaktadır. Alkol alımı HT açısından kadınları erkeklerden daha fazla etkiler.
Dyt. İpek Cirit