Kadın üreme organları içerisinde bulunan yumurtalıklarda yaklaşık olarak 300-400 bin adet olgunlaşmamış yumurta hücresi bulunmaktadır. Adet kanamalarının başlaması ile yani ergenlikten menopoza kadar bu olgunlaşmamış yumurta hücreleri her adet döneminde 1 tanesi tam olgunluğa ulaşarak yaklaşık adet döneminin ortasında yani 14-15. günlerde çatlayarak tüplerin girişine atılır. Bir adet dönemi adetin 1. gününden diğer adetin başlangıcına kadar geçen süredir (yaklaşık 25-35 gün). Adet döneminin başlangıcında beyindeki hipofiz bezinden kaylaklanan uyaranlar ile olgunlaşmamış yumurta hücresi olgunlaşmaya başlar. Yumurtalıklarda yumurtanın olgunlaşmasına eş zamanlı olarak rahim içini kaplayan doku,endometriumda kalınlaşmaya başlar.
Bu dönemdeki cinsel birleşmelerde rahim ağzı (serviks) etrafına atılan sperm hücreleri önce rahim içerisine daha sonrada tüplere geçerek yumurta hücresine erişirler. Yumurta hücresi normalde 1 tane sperm ile döllenerek ilk insan taslağını oluştururlar.Tüplerde gerçekleşen döllenmeden sonra bu döllenen yumurta 7-8 günlük bir süreçte tüpleri içerisinde bulunan silia denilen tüysü çıkıntılar yardımı ile rahim içerisine ulaşır. Şekilde görüldüğü gibi yumurtlama zamanı yaklaşık 14. gün olan bir kadında 10-17. günler (Mavi alan) hamile kalma için uygun günlerdir. Bu günlerde en az 48 saat ara ile ilişkiye girilmesi önerilir. Normal şartlarda herşeyi sağlıklı bir çift bu dönemde ilişkiye girdiği zaman % 25 olasılıkla gebelik gerçekleşir
Adetin 14-15.gününde çatlayarak atılan olgunlaşmış yumurta hücresi,tüplerin fimria denilen parmaksı yapılarının yardımı ile tüplerin içerisine girer.
Yumurtalıklarda yumurtanın olgunlaşmasına eş zamanlı olarak kalınlaşan rahim içi dokusuna (endometrium) yerleşerek bundan sonraki gelişmelerini gebelik sonuna kadar burada devam ettirir. Gebe kalınması ile normalde adet kanaması ile atılan rahim içi dokusuda atılmayarak o adetin görülmemesine yani gecikmesine sebeb olur. Daha sonra yapılan ultrason ve gebelik testleri ile tanı konur.
Gebelik gerçekleşmezse rahim içi dokusu atılarak bir sonraki adet döneminde aynı olaylar tekrarlar. Kadın yumurtalığında olgunlaşmamış yumurta hücrelerinin bitmesi ile adet kanamaları sona erer ve menopoz dönemi başlar.
Normal bir çift 12 aylık bir sürede korunmasız olarak ilişkiye girmesine rağmen hamilelik olmazsa bir takım incelemeler yapılması gerekir. Burada kadının yaşı önemlidir. 30’lu yıllardan sonra (özellikle 35) bu incelemeler daha kısa süre,6 ay gibi,yapılır.
Doç. Dr. Hüsnü Görgen