Kalp hastalıkları,ülkemizde de ölüm nedenleri arasında en üst sırayı almaktadır. Bunlara yol açan çok çeşitli nedenler vardır. En başında hipertansiyon (yüksek tansiyon),hiperlipidemi (kan yağlarının yüksek oluşu) ve buna bağlı olarak gelişen ateroskleroz (damar sertliği / tıkanıklığı) ve diyabet (şeker hastalığı) gelir.
Hipertansiyon
Tansiyon,kalbimizin kasılması esnasında,kanın damarlara pompalandığında,damarlar üzerinde yaptığı basınçtır. Kalp kasıldığında,damarlarda hissedilen basınç büyük tansiyon,gevşediğinde damarlarda hissedilen basınç küçük tansiyondur. Bir tansiyon ölçümü sonucuna yüksek tansiyon diyebilmemiz için büyük tansiyon 140 mmHg,küçük tansiyon 90mmHg’dan yüksek olmalıdır.
Yüksek tansiyonlu hastaların %90’ında esas neden bilinmemektedir. Ancak aşağıdaki faktörler yüksek tansiyon oluşumunda rol oynar:
- Kalıtım,
- Yaş (en sık 35-50 yaş arası),
- Cinsiyet (50 yaşından önce erkeklerde,sonra kadınlarda sık görülür),
- Şişmanlık,
- Tuz
- Aşırı hareketsizlik,
- Şeker hastalığı
- Yüksek kolestrol.
- Yüksek tansiyon,genellikle sabah uyanıldığında ense bölgesinde ağrı,bazen baş dönmesi,çarpıntı,çabuk yorulma gibi şikayetler kadar,ilerlemiş durumlarda burun kanaması,idrarla kan gelmesi,göz damarlarındaki değişikliklere bağlı görme bozukluğu,göğüs ağrısı,kalp yetersizliğine bağlı nefes darlığı gibi şikayetlere de neden olabilir. Sonuçta,kalp krizleri,beyin kanamaları,kalp ve böbrek yetersizliği gibi tehlikeli durumlara yol açabilir.
Hiperlipidemi/Ateroskleroz
Özellikle hayvansal gıdalarda bulunan ve fazla miktarda alındığında damar iç yüzeyine yapışan kolesterol isimli bir yağ türü esnek olan damarlarımızın esnekliğini azaltır ve duvarında birikerek damar boşluğunu daraltır. Bu sertleşme ya da tıkanıklık durumuna ateroskleroz adı verilir. Yüksek tansiyon da aterosklerozu hızlandıran başka bir etkendir.
Damarlardaki daralma ve tıkanma,sağlıksız yaşam ve beslenme koşulları,yaşın ilerlemesi,yüksek kan basıncı ve sigara kullanımı gibi faktörlerden etkilenir. Bu da göğüs ağrıları,kalp krizi,inme ve felç gibi çok ciddi sonuçlara yol açabilir. Hedef,toplam kolesterol miktarını,Avrupa Kardioloji Derneği Tedavi Kılavuzu’na göre 190 mg/dl’nin altında tutmaktadır.
Kalp hastalıkları,daha önce de belirttiğimiz gibi,bütün dünyada ölüm nedenleri arasında en üst sırayı almaktadır. Bunlara yol açan çok çeşitli nedenler vardır. En başında hipertansiyon (yüksek tansiyon),hiperlipidemi (kan yağlarının yüksek oluşu) ve buna bağlı olarak gelişen ateroskleroz (damar sertliği / tıkanıklığı) ve diyabet (şeker hastalığı) gelir. Diyabet hastalığının kalp sağlığı üzerindeki etkileri ile kalp sağlığını incelemeye devam edeceğiz.
Diyabet
İnsülin isimli pankreastan salgılanan hormon besinlerle alınan glukoz adlı şekeri vücudun kullanması için kandan dokulara verir. Şeker hastalığı (Diyabet)’nda insülin bu görevini yapamaz ve kanda glukoz artar. Kan şekeri normal seviyelerde tutulamadığında göz,böbrek,sinir sistemi ve daha birçok bölgede tedavisi mümkün olmayan ciddi hasarlar oluşturur.
- Akrabalarınız arasında diyabet hastası olan varsa
- 40 yaşın üstünde iseniz
- Fazla kiloluysanız
- 4,5 kg’ın üstünde bebek doğurduysanız Şeker hastalığı riski taşıyorsunuz
- demektir.
Bu risklere sahipseniz,aşağıdaki diyabet belirtilerinin sizde olup olmadığına bakınız;
- Sık sık ve bol miktarda idrar yapma
- Aşırı su içme
- Sık acıkma,aşırı yemek yeme
- Yorgunluk,halsizlik
Kesin tanı için sabah aç karnına kan tahlili yaptırmanız gerekir. (126 mg/dl üzeri şeker hastalığı kabul edilir).
Tanı konduktan sonra bu,artık ömür boyu diyabetli olacağınız anlamına gelir,bu yüzden doktorunuzun size önereceklerine ömür boyu uymanız gerekir. Böylece yüksek kan şekerinin yapacağı hasarlar önlenebilir. Kan şekerinizi 60-110 mg/dl arasında tutarsanız diyabetle de sağlıklı bir ömür sürebilirsiniz.
Aşırı kilolarınızın giderilmesi,sigaradan ve sigara içilen ortamlardan uzak durulması,aşırı gerginlikten ve stresten uzak kalınması,düzenli egzersiz,sağlıklı beslenme,yüksek dozda alkol ve tuz alımının kısıtlanması kalp sağlığınızı tehdit eden çeşitli hastalıklara karşı büyük önem taşıyan genel önlemlerdir.
Sağlıklı beslenmek için tüketimi azaltılması gereken besinler:
- Yağdan (özellikle doymuş yağ),kırmızı et ve piliç derisinden,
- Hamur işlerinden,şekerli tatlılardan,
- Kızartmalardan,hazır besinlerden,
- Şeker ve tuzdan
- Haftada – yumurtadan fazla yemekten (kolesterol içeriği fazladır),
- Sosis ve hamburger türü besinlerden kaçınmalısınız.
Sağlıklı beslenmek için tüketimi artırılması gereken besinler:
- Yeşil sebzeler (kızartmak yerine haşlayınız)
- Meyveler
- Lifli besinler,tahıllar,kuru baklagiller ve kepekli ekmek
- Balık,tavuk
- Yağsız mandıra ürünleri
- Doymamış (oda sıcaklığında sıvı halde bulunan) yağlar.
Sağlıklı beslenmenin yanında düzenli yapılan egzersiz hem aşırı kilo almanızı önleyecek hem de kanınızda dolaşan zararlı yağları azaltacaktır. Bunun yanında düzenli egzersizin diyabet ve hipertansiyonun özellikle damarlar üzerindeki olumsuz etkilerini azalttığı
gösterilmiştir.
Bedensel aktivitelerinizin artması,kendinizi daha iyi ve canlı hissetmenizi,kendinize daha çok güvenmenizi sağlayacak,stresle mücadelede size yardımcı olacaktır.
Unutmamalısınız ki,tüm bu önlemleri alırken doktorunuzun tavsiyeleri doğrultusunda hareket etmeniz çok daha faydalı olacaktır.
Sağlık Editörü
