1-7 Nisan Kanser haftası. DoktorSensin olarak, kanserle ilgili önemli bilgiler içeren bu makaleyi sizler için hazırladık. Dünya genelinde ölümlerin yaklaşık %15’i kanser nedeni ile meydana gelmekte ve bu oran nüfus yaşlandıkça artmaktadır. Türkiye’de en çok görülen kanser türlerinin başında erkeklerde akciğer kanseri, kadınlarda ise meme kanseri yer almaktadır.
Hangi Yiyecekler Kanserden Koruyor?
Beslenme ve kanser ilişkisini destekleyen birçok araştırma sonucu mevcut. Hatta, mide, rektum, kolon, pankreas, böbrek, karaciğer ve prostat gibi birçok kanserin oluşma nedenlerinin en başında beslenme yer alıyor. Yapılan epidemiyolojik çalışmalar ise kanseri önlemede iyi ve kötü yiyecekler olduğunu gösteriyor.
Kanser riskini artırabilecek yiyecekler;
- Süt ürünleri,
- Hayvansal yağ,
- Hidrojene yağlar,
- Kırmızı et,
- İşlenmiş et,
Kansere iyi gelebilecek ve önleyebilecek yiyecekler;
- Sebzeler,
- Meyveler,
- Tam tahıllar,
- Omega-3 yağlar,
- Deniz ürünleri,
- Bakliyatlar,
- Kabuklu yemişler.
*A,C ve E vitaminleri kanser riskini azaltır. Bu vitaminler brokoli, domates ve kuru baklagillerde bol miktarda bulunur ve vücutta tümör oluşumunu önleyici etkilere sahiptir.
*Kayısı, kırmızı biber, domates, havuç ve bal kabağı gibi sarı ve turuncu renkli sebze ve meyveler karetenoidler bakımından zengin besin grubu oluşturur, vücut direncini artırır ve bağışıklık sistemini güçlendirir.
*E ve C vitamininin yeterli miktarda alınması durumunda kanser riskini %30 oranında azalttığı araştırmalarca belirtiliyor. Kivi, çilek, turunçgiller, kuşburnu, brokoli, domates ve sivri biber C vitamini bakımından zengin kaynakların başında geliyor.
*Başta bitkisel yağlar, fıstık, fındık, ceviz gibi yağlı tohumlar ve kuru baklagillerde bulunan E vitamini antioksidan bakımından oldukça zengindir ve kansere karşı koruyucu etkilere sahiptir.
Kanser Bulaşıcı Bir Hastalık mıdır?
Kanser, bulaşıcı bir hastalık olmamasına rağmen Hepatit C, Hepatit B ve HPV (Papilloma Virüsü) gibi bulaşıcı kronik enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkabilmektedir.
Kansere Yol Açan Risk Faktörleri Nelerdir?
Kanser, normal çalışan bir genin çalışmasını durdurması veya normal çalışmamaya başlamasıyla ortaya çıkar. Vücudumuzun tasarımcıları genlerimizdir, bir hücreye ne yapacaklarını ve ne olacaklarını söylerler. Bu süreçte oluşan problemler ise vücudumuzun iyi çalışmamasına neden olur.
Çevresel faktörlerden önce genetik eğilim olması büyük bir risk faktörüdür. Ailesinde kanser hikayesi olan bir kişi, taşıdığı genler ile kanser riski altındadır.
- Radyasyona maruz kalmak birçok kanser için risk faktörüdür.
- Asbeste maruz kalmak mezotelyoma (akciğer zarı kanseri) için bir risk faktörüdür.
- Güneş ışınları ve vücu melanoma denilen cilt kanserine neden olabilir.
- Hepatit ve enfeksiyonu veya saklanan tahıllarda üreyen aflatoksin kacaiğer kanseri için risk faktörüdür.
- Sigara, hava yolları ve hava kirliliği akciğer kanseri için risk faktörüdür.
- Kızartılara veya yakılarak (mangalda pişirilen) yiyecekler, tütsülenen, tuzlanan, salamura yapılan gıdalar, yağlı yiyecekler, kalorisi yüksek yiyecekler mide kanseri için risk faktörüdür.
- Elektromantek radyasyon yayan cihazlar (cep telefonları) beyin kanseri için risk faktörüdür.
- Tedavi edilmemiş müzmin iltihabı hastalıkları da kanser gelişimi için risk faktörüdür.
- Gereksiz radyolojik inceleler radyasyon içeriğinden dolayı kanserojen etkiye sahiptir.
Kanserden Uzak Durmak İçin Yapılması Gerekenler
- Sigaradan uzak durun
- Sağlıklı ve dengeli beslenin (mevsime uygun sebze ve meyve tüketin)
- İdeal kiloda olmaya özen gösterin
- Sporu hayatınızın bir parçası haline getirin
- Güneşten korunun
- Düzenli sağlık kontrolleri yaptırın
- Riskli yaşam tarzından uzak durun
- Erken tanıya önem verin, kontrolleri ihmal etmeyin
- Alkol tüketimini azaltın
- Yeteri kadar uyuyun
Kanseri Önlemek İçin Check-up
Kanser, hem genetik hem de birçok çevresel faktörlere bağlı olarak gelişen ve ilerleyen bir hastalıktır. Kanserin gelişiminin engellenmesi ve tedavi edilebilmesi için erken teşhis ciddi önem taşımaktadır. Kanserin erken tanısında check-up olarak adlandırılan tam kapsamlı sağlık taramalarının yapılması çok önemlidir. Cinsiyet ve yaşa göre yapılan bu muayene ve taramalar kanserin erken teşhisini ve gelişim göstermeden önlenebilmesini mümkün kılmaktadır.
Kanserin erken tanısında yapılan taramalarda başlıca önerilen testler:
Mamografi: 40 yaş ve üstü kadınlarda potansiyel hastalık risklerine göre 1-2 yılda bir meme ultrasonografisi yani mamografi yapılması önerilmektedir. Mamografi, meme kanserinin erken teşhisinde oldukça etkili bir yöntemdir.
PSA Testi: 50 yaşından itibaren erkeklerde prostat muayenesinin yılda bir defa yapılması önerilmektedir.
Kolonoskopi: 50 yaş ve üstü kişiler için her yıl kolon kanserinini belirlemek amacıyla kolonoskopi ve dışkıda gizli kan testi yaptırılması önerilmektedir.
Pap Smear Testi: Rahim ağzı kanserinin teşhisinde önem taşıyan bu test 21 yaşından sonra önerilmektedir. Ayrıca, servikal kanserlerin yüzde yirmisi tesadüf olarak pap smear testi sonucunda teşhis edilmektedir.
Sağlık Editörü