Kolonoskopi sırasında uzun, esnek bir tüp (kolonoskop) rektuma takılır. Tüpün ucundaki küçük kamera doktorun kolonun içini tamamen görmesini sağlar.
Gerekli görülürse polip ve diğer anormal doku türleri kolonoskopi sırasında alınabilir. Doku örnekleri (biyopsiler) de kolonoskopi esnasında alınabilir.
Neden yapılır
Doktorunuz şu sebeplerde kolonoskopi önerebilir:
- Bağırsakla ilgili belirti ve semptomları araştırmak. Kolonoskopi sayesinde abdominal ağrı, rektal kanama, kronik kabızlık, kronik ishal ve diğer bağırsaksal problemlerin muhtemel sebepleri belirlenebilir.
- Kolon kanseri taraması yapmak. 50 yaş veya üzerindeyseniz ve ortalama kolon kanseri riski taşıyorsanız -yaş faktöründen başka kolon kanseri riski yoktur- doktorunuz 10 yılda bir veya daha kısa sürede olmak üzere kolonoskopi tavsiye edebilir. Kolonoskopi kolon kanseri tarama seçeneklerinden biridir. Tüm seçenekleriniz hakkında doktorunuzla görüşün.
Riskler
Kolonoskopi çok az riske sahiptir. Nadir olarak görülen komplikasyonları:
- Muayene sırasında kullanılan yatıştırıcılara karşı ters tepki
- Doku örneği (biyopsi), polip veya diğer anormal dokuların alındığı bölgede kanama
- Kolon veya rektum duvarında yırtılma (perforasyon)
Risklerini sizinle tartıştıktan sonra doktorunuz prosedürün gerçekleşmesini onaylayan bir rıza formu imzalamanızı isteyecektir.
Nasıl hazırlanılır
Kolonoskopi öncesinde kolonunuzun temizlenmesi (boşaltılması) gerekir. Herhangi bir kalıntı prosedür sırasında kolon veya rektumun görüntülenmesini zorlaştırabilir. Kolonun temizlenmesi için yapılması gerekenler:
- Testten 1 gün önce özel bir beslenme programına uymak. Tipik olarak, testten 1 gün önce herhangi bir katı yiyecek yenmez. İçecekler berrak sıvılara indirgenir -normal su, kremasız çay veya kahve, et suyu ve gazlı içecekler. Kolonoskopi sırasında kanla karıştırılabilecek kırmızı sıvılardan kaçının. Testten önceki gece yarısından sonra hiçbir şey yiyip içmemeniz gerekebilir.
- Laksatif kullanın. Doktorunuz katı veya sıvı formda laksatif almanızı önerebilir. İlacı sadece testten bir gece önce veya hem bir gece önce hem de test sabahında almanız istenebilir.
- Enema kiti kullanın. Bazı durumlarda kolonu boşaltmak için testten bir gece veya birkaç saat önce reçetesiz enema kiti kullanmanız gerekebilir.
- İlaçlarınızı ayarlayın. Özellikle diyabet, yüksek kan basıncı veya kalp problemleriniz varsa, demir içeren ilaç veya takviyeler alıyorsanız veya aspirin ya da warfarin (Coumadin), clopidogrel (Plavix) gibi kan inceltici ilaçlar kullanıyorsanız doktorunuza testten en az bir hafta önce bildirin. İlaçların dozajını ayarlamanız veya geçici olarak bırakmanız gerekebilir.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Muayene sırasında
Kolonoskopi sırasında sadece hastane önlüğü giymeniz gerekir. Yatıştırıcı uygulanması çoğunlukla önerilmektedir. Bazen hap formunda hafif bir yatıştırıcı verilir. Diğer durumlarda ise oluşabilecek herhangi bir rahatsızlığı azaltmak için yatıştırıcı damariçi ağrı kesici ile birleştirilir.
Muayeneye başlamak için masaya yan şekilde yatmanız ve dizleriniz çekilmiş pozisyona gelmeniz gerekir. Doktorunuz rektumunuza bir kolonoskop yerleştirir. Tüm kolon boyunca ilerleyebilecek uzunlukta bir skop, doktorun kolona hava pompalamasını sağlayacak bir ışık ve tüp (kanal) ile donatılmıştır. Verilen hava ile kolon şişer ve kolonun iç kısmının daha kolay görünmesini sağlar. Skop hareket ettirildiğinde veya hava verildiğinde karın bölgesinde karın veya bağırsak hareketi hissedebilirsiniz.
Ayrıca kolonoskopun ucunda küçük bir video kamera bulunur. Kamera, doktorun kolonu incelediği harici bir ekrana görüntüler gönderir. Aynı zamanda doktor doku örneği (biyopsi) almak veya polip ya da diğer anormal dokuları çıkarmak için kanal yoluyla aletler yerleştirebilir.
Bir kolonoskopi muayenesi genellikle 20 dakika ile 1 saat arasında sürmektedir.
Muayene sonrasında
Yatıştırıcının etkisinin geçmesi yaklaşık 1 saat sürer. Araba kullanamayacağınız için sizi eve başka birinin bırakmasını sağlayın. Çünkü yatıştırıcının etkisinin tamamen geçmesi 1 gün sürebilir. Günün geri kalan kısmında araba sürmeyin ve işinize dönmeyin.
Doktorunuz kolonoskopi sırasında polip çıkarmışsa, geçici bir süre özel bir diyete bağlı kalmanızı isteyebilir.
Muayeneden sonra birkaç saat boyunca kolonunuzu havadan temizleyeceğiniz için şişlik hissedebilir veya gaz çıkarabilirsiniz. Yürümek bu rahatsızlığınızı azaltabilir.
Ayrıca muayene sonrası ilk bağırsak hareketi sırasında az miktarda kan görebilirsiniz. Genellikle bu durum bir endişe sebebi değildir. Kan veya kan pıhtıları görmeye devam ederseniz, sürekli abdominal ağrı hissederseniz veya ateşiniz 100 F (37.8 C) ya da üzerine çıkarsa doktorunuza başvurun.
Sonuçlar
Doktorunuz test sonuçlarını gözden geçirdikten sonra sizinle paylaşacaktır.
- Negatif sonuç. Kolonda herhangi bir anormalliğe rastlanmazsa test sonucu negatif olarak değerlendirilir. Sadece yaş faktörü olmakla birlikte ortalama kolon kanseri riski taşıyorsanız doktorunuz 10 yıl bekledikten sonra testi tekrarlanmanızı isteyebilir.
- Pozitif sonuç. Kolonda polip veya anormal dokulara rastlanırsa tests sonucu pozitif olarak değerlendirilir. Çoğu polipler kanseröz değildir fakat bazıları prekanseröz özellikler gösterebilir. Kolonoskopi sırasında alınan poliplerin kanseröz, prekanseröz veya normal olduğunu belirlemek amacıyla analiz için laboratuvara gönderilir.
Polip ebat ve sayısına göre ilerde daha ayrıntılı bir tarama testine girmeniz gerekebilir. Doktor çap bazında 0.4 inçten (1 cm) daha küçük bir veya iki tane polipe rastlarsa, taşıdığınız diğer kolon kanseri risklerini de göz önüne alarak 5-10 yıllık süreç içerisinde bir tekrar testi yeterli olabilir. Daha büyük, daha fazla veya belirli hücre karakteristiklerine sahip polipleriniz varsa doktorunuz yine diğer kolon kanseri risklerini de göz önüne alarak 3-5 yıl içerisinde tekrar kolonoskopi testi yaptırmanızı tavsiye edebilir. Kolonoskopi muayenesi sırasında bir veya birden fazla kanseröz polip alınmış ise 3-6 aylık süreçte testin tekrarlanması gerekebilir. Eğer muayene dahilinde alınamamış polip veya diğer anormal dokularınız varsa doktorunuz takip ameliyatı olmanız gerektiğini belirtebilir.
Doktorunuzun skop görüş kalitesi hakkında endişeleri varsa, testin tekrarlanmasını veya bir sonraki kolonoskopi testinin daha kısa süre içinde yapılmasını tavsiye edebilir. Kolonoskopi sırasında kolonun tamamını görüntüleyememiş ise, kalan kısımları incelemek için baryum enema veya sanal kolonoskopi muayenelerinden birini önerebilir.
Sağlık Editörü