Klasik olarak anlamını,kelimeyi açarak verelim:‘fibro’kaslarımızı oluşturan ince liflere verilen addır;‘miya’kas anlamındadır;’algia’ise ağrı anlamındadır.
Sonuç olarak:kas liflerimizin ağrılı halde olduğunu anlatan bir hastalık adı…
Tanımı:Uzun süren,sık olarak kadınlarda görülen;belirli bazı vücut alanlarında ağrılı odakların bulunduğu;yaygın kas ve iskelet ağrılarının olduğu;bitkinlik ve kırgınlık hissedilen;uyku bozukluğunun da eşlik ettiği bir hastalıktır.
Fibromiyalji çok sık duyduğumuz bir hastalık adı. Ancak toplumda görülme sıklığı az. Büyük oranda kadınlarda görülmekte ama erkeklerde de olabiliyor. Her 100 kadından 2’sinde;her 1000 erkekten 5’inde görülme ihtimali var.
Neden Fibromiyalji Oluruz?
Fibromiyalji’nin neden olduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak nelerin bizi Fibromiyalji’ye götürebileceğini biliyoruz:
- Fiziksel olarak yaşadığımız bir travma (kaza,darbe almak,şiddet görmek v.b.)
- Aşırı kas germe egzersizleri yapmak
- Duygusal travma (üzüntüler,aşırı stres hali v.b.)
- Düzensiz uyku saatleri
- Viral enfeksiyonlar (Grip v.b.) gibi vücut direncinin düştüğü durumlarda
- Hafta içi sportif aktivite yapmayıp,haftasonu aşırı spor yapanlarda
- Bilgisayar veya televizyon karşısında çok uzun zaman geçirenlerde
Hastalığın tanısında,vücutta yaygın ağrılı odaklar ve çeşitli vücut bölgelerine yayılan ağrılar ön planda olmakta…Ağrılı kas odakları (vücutta yaygın kulunçlar olması) hastaların doktora başvurmasına yol açmakta…
Ancak son zamanlarda,Fibromiyalji’nin,basit bir kas ağrısı hastalığı olmadığı;eşlik eden birçok değişik belirtilerin bir bütünü olduğu anlaşılmıştır. Böylece Fibromiyalji hastalarının teşhisini doğru olarak koymak ve buna bağlı olarak tedavilerini de etkin olarak gerçekleştirmek mümkün olmuştur.
Fibromiyalji Olduğumuzu Nasıl Anlayabiliriz?
Elbette ki,vücudumuzun değişik bölgelerinde,ağrılı kas odakları (tetik noktalar) tespit edilmesi,bu hastalığın değişmez özelliklerindendir.
Son 1 yıl içerisinde değiştirilen ve yaygın olarak kullanımı kabul gören yeni kriterlere göre,hastamızın Fibromiyalji olduğunu anlamak üzere 2 ayrı bölümde hastamızı değerlendirmekteyiz:
- Yaygın ağrı odaklarının (ağrılı tetik noktaların) bulunması…Hastalarımızın omuzlarında,kalça bölgelerinde,kol,bacak,çene göğüs,sırt bölgelerinde ağrılı odaklar tespit edilmesi
- Kendisini yorgun hissetmesi;uykudan kalktığı halde dinlenememiş ve uykulu olması;depresif hissetme;panikleme gibi durumların olması…
Fibromiyalji hastalarında ağrı yanında eşlik eden diğer belirtiler önemlidir. Yataktan ağrılı ve eklemleri donuk kalkmak,soğuk ve kötü havalarda ağrıların artması,stres eşlik edebilir. Uyumakta güçlük çekebilirler. Uyandıklarında yorgundurlar.
Yine birçok değişik belirtiler de Fibromiyalji’ye eşlik edebilir:
Çarpıntılar,başağrıları,el ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma hisleri,işe veya derslere odaklanmada güçlük,tuvalet düzeninin bozulması v.b. gibi birçok genel belirtiler,Fibromiyalji’nin kas ağrılarına eşlik edebilir.
Fibromiyalji ile Miyofasial Ağrı İlişkisi
Yukarıda belirttiğimiz yaygın ve genel belirtilerden dolayı,doğru tanıyı koymak güç olabilir. Saydığımız belirtilerin diğer birçok hastalıklarda da görülmesi,tanı konulma aşamasında,Fibromiyalji konusunda deneyimli bir ekibin hastayı değerlendirmesini ve modern tanı kriterlerine göre teşhisin konulup tedavi aşamasına geçilmesini gerektirir. Ne yazık ki ülkemizde birçok hasta,gerçekten Fibromiyalji olduğu halde,tanı kriterleri göz önüne alınmadığından doğru tanıyı alamamakta ve uzun yıllar birçok gereksiz tetkikler yaptırmak zorunda kalıp yanlış tedaviler almaktadır. Ayrıca birçok hasta da,yalnızca bel veya boyun bölgesindeki ağrılı odaklara bağlı olarak doktora başvurduğunda,Fibromiyalji tanı kriterlerini karşılamadığı halde yanlış olarak Fibromiyalji tanısı alabilmektedir. Ne yazık ki,omuzlarında kulunçları olan bir hastaya dahi hemen Fibromiyalji denilebilmektedir. Fibromiyalji ile Miyofasial ağrı (boyun veya bel omurlarımızdaki kireçlenmelerden kaynaklanan ağrılar) çok sık olarak karıştırılmaktadır
Dr. Halil Algan